Zo reageerden de partijen

Van "een enorme dreun" tot "een historische overwinning": zo reageerden de landelijke partij- en fractieleiders in het slotdebat bij de NOS.

Halbe Zijlstra (VVD, -3,6 procent)

"We hebben een tik gekregen. Alle maatregelen die dit kabinet neemt en heeft genomen, zijn niet fijn. Die voelt iedereen. De positieve effecten zien we al wel in de cijfers, maar die voelen de mensen niet in hun portemonnee. Een beloning is dan nog niet aan de orde. Natuurlijk is deze uitslag een teleurstelling voor al die VVD'ers die zich jaren uit de sloffen hebben gelopen."

Diederik Samsom (PvdA, -4,9 procent)

"Dit is een grote nederlaag, een enorme dreun. We verliezen overal fors, dus ook de koppositie in de grote steden. Anderhalf jaar geleden begonnen we aan de missie om Nederland uit de crisis te halen. Ik heb op straat gemerkt dat kiezers dit nog niet voelen. Je wordt afgerekend op resultaten en die zijn nog niet geboekt. En als je niet het vertrouwen vasthoudt dat je hebt gekregen, heb je altijd iets niet goed gedaan. Daar voel ik me medeverantwoordelijk voor."

Geert Wilders (PVV, +0,2 procent)

PVV-leider Wilders was niet bij het slotdebat aanwezig. Eerder op de avond sprak hij wel van een "enorm pak op hun donder voor de regeringspartijen". De PVV deed alleen mee in Den Haag en Almere.

Emile Roemer (SP, +2,7 procent)

"Ik ben absoluut verrast. Dit is een historische overwinning. De SP is meer dan verdubbeld. Dit is een enorme waardering voor alle vrijwilligers die zich jaren hebben ingezet om goed werk te doen."

Sybrand Buma (CDA, -0,9 procent)

"Wij zitten bijna op het niveau van 2010. Dat zag er aan het begin van de avond totaal anders uit. We hebben peilingen verslagen. Je ziet toch wel een afstraffing van het kabinet. En wij maken nu een stijging mee die we nauwelijks voor mogelijk hadden gehouden."

Alexander Pechtold (D66, +3,8 procent)

"Dit had ik niet verwacht. Het was spannend en we hadden verwacht dat we het beter zouden doen dan vier jaar geleden. Maar als ik zie in hoeveel steden we straks het initiatief mogen nemen, ben ik ongelofelijk trots. Onze lijsttrekkers zijn rustig gebleven en hebben hun eigen verhaal verteld."

Arie Slob (ChristenUnie, +0,5 procent)

"Ik ben dankbaar. Er is veel zetelwinst en zetelbehoud. Dat is fijn, want er komt veel op gemeenten af. We hebben nu meer handen om ons dienstbaar op te stellen naar de samenleving."

Bram van Ojik (GroenLinks, -1,2 procent)

"We zijn bescheiden blij. In de grote steden lijden we licht verlies, maar handhaven we ons goed. We krijgen het vertrouwen van de kiezer terug. Ik ben blij dat dat is gelukt."

Kees van der Staaij (SGP, +0,2 procent)

"Het is een fantastisch mooie uitslag. Hier hadden we niet van durven dromen. Een rol speelt de heldere koers van de SGP, in combinatie met het dragen van verantwoordelijkheid."

Marianne Thieme (PvdD, +0,2 procent)

"In 2010 deden we mee in zes gemeenten, nu in twaalf. We zijn van zes naar twaalf zetels gegroeid. Dat betekent dat mensen verder kijken dan hun eigen kortetermijnbelang. Dat is geweldig. Het moet in de politiek gaan over dingen die werkelijk van waarde zijn, zoals de zorg in de buurt en de kwaliteit van de leefomgeving."