Rijk geeft oude meesters terug

Het Rijk moet twee 17de-eeuwse schilderijen teruggeven aan de erfgenaam van de oorspronkelijke Joodse eigenaar.

De eigenaar, textielhandelaar en kunstliefhebber Sam Bernhard Levie, heeft de werken tijdens de Tweede Wereldoorlog onder dwang verkocht aan de nazi's. Dat is vastgesteld door de Restitutiecommissie die onderzoek doet naar in de Tweede Wereldoorlog gestolen of verkochte Joodse kunst.

Depot

Het gaat om de schilderijen Stadhuis te Amsterdam van Gerrit Berckheyde en Een Hollands havengezicht met figuren van Adam Willaerts. Het eerste schilderij, met een verzekerde waarde van 600.000 euro, is in bruikleen bij het Amsterdam Museum. Het tweede schilderij is verzekerd voor 800.000 euro en is in bruikleen bij het Centraal Museum in Utrecht.

Beide doeken zijn op dit moment opgeslagen in depot.

Sobibor

Uit onderzoek van de commissie blijkt dat Levie het schilderij van Willaerts in september 1940 verkocht aan W.A. Hofer, die kunst inkocht voor nazikopstuk Hermann Göring. Diezelfde maand verkocht Levie het schilderij van Berckheyde aan een Nederlandse kunsthandelaar. Die verkocht het werk op zijn beurt door aan een Duits museum.

Aangezien de verkoop van kunstwerken door Joodse particulieren in Nederland vanaf 10 mei 1940 wordt beschouwd als gedwongen verkoop, heeft de Restitutiecommissie bepaald dat de schilderijen terug moeten naar de erfgenaam van de oorspronkelijke eigenaar.

Levie en zijn echtgenote werden eind 1942 door de nazi's gedeporteerd naar Kamp Vught en in mei 1943 werden ze vermoord in het vernietigingskamp Sobibor.