Pro-Rusland-campagne op dreef

Door redacteur Jan Talens op de Krim

Wie niet beter weet, waant zich in Rusland. In het stadje Bachtsjisarai, precies tussen Simferopol en Sebastopol in, wappert overal de Russische driekleur. Er wordt driftig campagne gevoerd voor het referendum aanstaande zondag. De bevolking van de Krim mag zich dan uitspreken over een aansluiting bij Rusland.

In het centrum rijden auto's toeterend rond met Russische vlaggen uit de ramen. Alles is een grote lofzang op Rusland. Over Oekraïne hoor je niemand. Alle campagneposters, billboards en leuzen zijn zonder uitzondering voor aansluiting bij Rusland.

Op het centrale plein zijn honderden mensen op een campagnebijeenkomst, onder toeziend oog van een metershoog standbeeld van oud-Sovjetleider Lenin. Ze dragen een Russische vlag ter grootte van een tennisveld boven hun hoofd en joelen "Rusland, Rusland". Uit de luidsprekers schallen voorspellingen van de zege die van Moskou verwacht wordt.

Wij zijn allemaal Russen

Een jonge vrouw staat trots met een grote Russische vlag te zwaaien. Zij ziet de Krim graag samengaan met Rusland. "We zien een heldere toekomst voor onze kinderen", zegt ze. Ze citeert zo bijna letterlijk oude propagandaleuzen uit de Sovjettijd. Ondertussen neemt ze haar dochtertje over van haar man en geeft hem de vlag. Het referendum van aanstaande zondag is voor haar een grote stap voorwaarts.

Een andere vrouw is ook lyrisch over de lonkende band met Moskou. "Poetin is een geweldige man. Dat God hem behoede. Wij zijn allemaal Russen."

Officieel is Bachtsjisarai een stadje van de Krim-Tataren. Een kilometer van het centrale plein verwijderd staat een oude, maar keurig onderhouden moskee. Maar hier geen spoor van het ophanden zijnde referendum. Op straat is het nagenoeg uitgestorven.

Zelfbenoemd commandant

Ook is het rustig bij de Oekraïense basis aan de grote doorgaande weg. De commandant is een etnische Rus. Hij zegt dat er dagelijks pro-Russische milities voor de poort staan om z'n manschappen te sarren. Ze roepen op om over te lopen. Maar daar piekert hij niet over. En z'n manschappen ook niet, zegt hij. Op de basis wappert nog altijd de Oekraïense vlag en sarrende mannen zijn nergens te bekennen.

Heel anders is dat bij de andere legerbasis in Bachtsjisarai, boven op de berg. Die is inmiddels stevig in handen van een zelfbenoemde commandant en een groep gewapende Russische kozakken. Ze noemen zichzelf de Nationale Garde van de Krim. Het eigen leger.

Tientallen Oekraïense militairen druppelen rond lunchtijd ongehinderd de poort uit. Ze mogen straks ook gewoon weer terug. Maar ze zijn allemaal ongewapend en hebben niks meer te vertellen.

Burgerwacht

De militiecommandant wil ons wel vertellen hoe hij de basis in handen kreeg. "We zijn gewoon naar binnen gelopen. Niemand hield ons tegen." Inmiddels staan zijn mannen met hun wapens op de binnenplaats en waakt een burgerwacht met rode armbanden voor de poort.

We vragen hem waarom deze basis wel is bezet en de andere basis, beneden langs de grote weg, niet. "We bekijken de situatie van dag tot dag. Dat probleem komt morgen wel", zegt hij en haast zich naar binnen.

De ontwikkelingen op de Krim gaan snel, zo blijkt. Want nog geen twee uur later wordt ook de basis beneden belaagd. Er duiken vier grote legertrucks op met tientallen gemaskerde mannen zonder insignes. Zwijgzaam en zwaar bewapend.

Groene mannetjes

Ondanks de blokkade kunnen we nog even met de commandant van de Oekraïense basis spreken. Hij negeert de provocatie van de "groene mannetjes", zoals hij de plots opgedoken militairen noemt. Ze komen de basis dan ook niet binnen.

"Iedere dag verschijnen ze hier aan de poort en ze willen dat we trouw aan het volk van de Krim beloven. Dat doen wij niet. Het parlement van de Krim heeft niets over ons te zeggen", aldus de commandant.

Een stoet toeterende campagnevoerders heeft de blokkade van de basis inmiddels ook in de gaten gekregen. Ze stoppen direct naast de onbekende militairen. Met hun Russische vlaggen en leuzen vieren ze de komst van de onbekende militairen als een overwinning. "Zij brengen vrede", schreeuwt een van hen door een megafoon. De claxons onderstrepen zijn kreten.

De pro-Rusland-campagne voor het referendum draaide al op volle toeren. Maar in Bachtsjisarai krijgt de politieke campagne nog een extra zetje van de militaire campagne van de 'groene mannetjes'.