Niets ontsnapt aan ogen AWACS
"Die AWACS zijn puur bedoeld om te kunnen zien wat er in Oekraïne gebeurt en daarvan bewijzen te leveren", zegt Ko Colijn, defensiespecialist van Instituut Clingendael. De NAVO-landen besloten gisteren om de radarvliegtuigen naar Polen en Roemenië te sturen. Van daaruit kunnen ze de situatie in Oekraïne in de gaten houden.
Wat kunnen de AWACS eigenlijk zien?
"Het zijn heel grote Boeings, die zijn volgestopt met radarapparatuur. Als ze opstijgen kunnen ze 400 à 500 kilometer om zich heen kijken. Dus als ze vanuit Roemenië gaan vliegen, inclusief de Zwarte Zee, dan hebben ze de mogelijkheid om tot aan de Krim te kijken wat er op de grond gebeurt."
"Het zijn erg geavanceerde toestellen. Het is een gezamenlijke NAVO-vloot, die vliegtuigen zijn voortdurend gemoderniseerd. Je kunt bijna zeggen dat ze individuele terreinwagens kunnen zien bewegen."
Dat zou ook het interessantst zijn, die troepenbewegingen?
"Ja, het is een vliegende commandopost. De NAVO kan van daaruit dan weer aan de grond doorgeven wat er moet worden gedaan. Troepenbewegingen, grote colonnes, alles wat militair van plaats verwisselt, kunnen ze in de gaten houden. De AWACS kunnen ook radioverkeer ontvangen."
Is het echt nuttig of is het ook een beetje spierballen laten rollen? Ook van de Amerikanen door de F-16's naar Polen te sturen?
"Militair moet je er niet te veel waarde aan hechten. Het is geen zelfverdediging en geen agressie. Het is puur kunnen waarnemen wat er gebeurt en daarvan bewijzen leveren. Wat de Russen naar de Krim overbrengen en of ze misschien ook in het oosten van Oekraïne actief zijn. We weten nu vaak niet wat er precies in beweging komt, behalve van lokale bronnen."
"De oefeningen in Polen zijn tamelijk spectaculair. Daar gaan F-16's, maar ook F-15's heen, die nog beter zijn zelfs. Die gaan ook naar de Baltische staten, die erg nerveus zijn omdat ze denken dat wat Oekraïne overkomt, hun ook kan overkomen. Het is al enige jaren zo dat de Balten voortdurend verzekeringen aan de NAVO vragen, het zijn tenslotte ook NAVO-leden. Ze willen dat de Russen vooral goed in de gaten worden gehouden, omdat ze een beetje bang voor ze zijn. Kom bij ons vooral veel oefenen, zeggen ze. Hoe meer Amerikanen daar zitten, hoe meer NAVO-mensen en ?vliegtuigen daar zitten, hoe beter. Dat zien zij als een soort levensverzekering."
Zien de Russen dat ook zo, dat het niet bedoeld is als agressie?
"Nee, de Russen hebben hier al woedend op gereageerd, die pikken dit niet. Ze vinden het helemaal niet nodig en bovendien gooit de NAVO ermee olie op het vuur. Daarentegen zeggen de Litouwers bijvoorbeeld dat ze vorig jaar hun vliegtuigen veertig keer in verhoogde staat van paraatheid moesten brengen, omdat er Russische vliegbewegingen waren vlakbij de grens. Ze smeken dus bijna om die F-16's om het luchtruim te bewaken, want dat kunnen ze zelf niet."
"Naar Polen gaan 300 militairen plus toestellen om deze week oefeningen uit te voeren en naar het Baltische gebied gaan extra F-16's om luchtbewakingstaken op te voeren. Het zijn allemaal signalen naar de Russen, van denk erom, we kunnen jullie in de gaten houden. En naar die betrokken landen het signaal: we weten dat jullie lid van de NAVO zijn, we zijn bereid om jullie onmiddellijk te hulp te schieten als er iets fout gaat."