"Europa zal slavernij niet vergoeden"

"Europa gaat het gesprek aan, maar met geld zal het niet over de brug komen." Dat zegt historicus Gert Oostindie naar aanleiding van een verzoek uit de Cariben om compensatie voor schade die door de slavernij is aangericht.

Wat willen de landen precies?

"De staatshoofden van vijftien landen vragen erkenning voor de betrokkenheid van de Europese landen bij de slavernij. Het gaat ze om erkenning zonder welke slag om de arm dan ook. Daarbij zijn ze erop uit een dialoog met de voormalige kolonisatoren op gang brengen. Dat begrijp ik goed. Tot nu toe is het gebleven bij spijt en berouw en verder nergens meer over praten."

Waar komt dit ineens vandaag?

"Het is niet nieuw, de roep om erkenning bestaat al eeuwenlang. Bijzonder is dat het hier om een verzoek van staatshoofden gaat. Voor een groot deel gaat het om vroegere Britse koloniën zoals Jamaica en Barbados, maar ook Haïti zit er bij. En voor ons niet onbelangrijk: Suriname."

Moet Nederland zich aangesproken voelen?

"Achter dit initiatief zit een drietal mensen, onder wie de Surinamer Armand Zunder. Die heeft enige jaren geleden een boek geschreven, waarin hij stelt dat Nederland Suriname minimaal 50 miljard euro schuldig is. Daaruit blijkt dat het niet om erkenning alléén gaat, geld speelt wel degelijk een rol. Wat Nederland betreft is dat helemaal niet aan de orde en dat weten ze in Suriname. President Bouterse heeft zelfs gezegd: laten we met deze discussie ophouden. Overigens zit bij de adviseurs ook de Jamaicaanse Verene Shepherd, die namens de VN kritiek heeft geuit op Zwarte Piet."

Is het opmerkelijk dat er niet om excuses wordt gevraagd?

"Dat is niet zo vreemd. De landen die vroeger met slavernij te maken hebben gehad, beseffen maar al te goed dat excuses nooit zullen worden gemaakt. Als die wel worden uitgesproken, leidt dat tot financiële claims en dat risico willen ze in Europa niet lopen. Toch vinden de voormalige slavenstaten dat ze recht hebben op compensatie. Veel landen zijn arm en sommige delen daarvan zijn zelfs erg arm. Ze wijten dat aan de slavernij en derhalve vinden ze dat ontwikkelingshulp op zijn plaats is."

Wat kunnen ze in de Cariben nu eigenlijk van Europa verwachten?

"Ik heb onlangs de Britse ambassadeur in de Cariben gesproken. Hij zei: 'We gaan de dialoog niet uit de weg, maar over geld zullen we niet praten.' Daar voegde hij aan toe: 'We moeten naar de toekomst kijken'."