Tommy's Mooie Jonge Vrouw

Door verslaggever Jeroen Wielaert

Het boek heeft de dikte van een novelle, maar komt aan als een roman. Een Mooie Jonge Vrouw, het Boekenweekgeschenk, geschreven door Tommy Wieringa, over de tragische liefde van een oudere wetenschapper die verliefd wordt op een jonge vrouw.

Met dit verhaal keert Wieringa terug bij huis na zijn roman Dit Zijn de Namen, het bizarre relaas van een dooltocht door een verre oosterse steppe. Als er een overeenkomst is, is het een filosofische: de pijn van de vergeefse zoektocht naar het geluk.

Eerste keren

De gevorderde viroloog Edward Landauer komt in het verhaal een jonge studente tegen in Utrecht. Het leeftijdsverschil is veertien jaar. Al snel gaan ze samen roeien buiten de stad. Essentiële passage:

"Ze windt hem ongelofelijk op, maar hij wil het niet bederven door te gretig te zijn, zijn wanhopige verlangen te tonen. Meer dan ooit, begrijpt hij nu, verbindt verliefdheid hem met de jongen die hij was, met de eerste keer, zijn droge mond en zijn hart in zijn keel, de eerste keer van alle eerste keren die volgden. Hij is nooit getrouwd en nooit lang met dezelfde vrouw geweest, hij is altijd een verzamelaar van eerste keren gebleven. Nu is hij tweeënveertig jaar oud en weet hij zeker dat alles alleen maar zo is verlopen om hem bij dit meisje te brengen."

Dodelijk virus

Landauer maakte als beginnend wetenschapper het begin mee van een dodelijke ziekte die 'homokanker' werd genoemd: AIDS. Zijn promotor Herman Wigboldus had het HIV-virus op een vlucht uit Amerika vervoerd in zijn borstzak.

Wieringa gebruikte dit historische gegeven in het verhaal. Na het verzoek om het Boekenweekgeschenk te schrijven was hij vorige zomer eerst koortsachtig gaan zoeken naar een onderwerp.

Bio-terrorisme

Op zijn zoektocht ontmoette Wieringa de Rotterdamse viroloog Ron Fouchier, die een publicatie over een dodelijk virus had geschreven voor het wetenschappelijke blad Science. Het stuk werd verboden, omdat het virus als wapen gebruikt kon worden in bio-terrorisme.

Fouchier vertelde Wieringa ook meer over vogelvirussen. Na het bezoek zag de schrijver in de tuin van het Rotterdamse Museum Boymans van Beuningen een foto-expositie over de weerzinwekkendheden van de bio-industrie. Direct zag hij verbanden. En een deel van zijn verhaal.

Gespleten natuur

In het verhaal is Landauer blij als hij ontdekt dat Ruth Walta geen 'verborgen kamers' had. Toch komt hij later tot de ontdekking wat er wel in haar verscholen is.

Wieringa: "Zijn gedachte is dat er iets mis is met mooie en intelligente vrouwen. Er is iets tragisch aan, maar ze zijn lang in staat om hun gespleten natuur te verbergen. Bij haar ziet hij het niet. Hij denkt dat hij alle geluk van de wereld heeft met haar."

Van Wigboldus leerde Landauer hoe genadeloos competitief de universitaire wereld is. Wetenschap is het vernietigen van reputaties, kreeg hij door. Het is onderdeel van Wieringa's eigen gevorderde inzicht over de sterke verwevenheid van wetenschap en industrie. Hij zegt: "Het is niet raar dat er in Utrecht een leerstoel is, gefinancierd door Glaxo en Danone."

Principe

Ruth vliegt met Landauer naar Aspen voor een ski-congres waar al dit soort elementen samen komen. Dan blijkt een groot verschil tussen het tweetal.

Wieringa: "Zij vertegenwoordigt in het boek het principe, waar hij een begaafde, maar principeloze opportunist is met proefdierlijnen en geen gedachten over het lijden van dieren. Zij werd jong vegetariër toen ze hoorde over het weghalen van varkens van het erf."

Hij vervolgt: "Er ontstond een soort-overschrijdende empathie die haar nooit meer heeft verlaten. Verzwakt door een huil-baby komt hij meer naar haar toe. Hij is een beetje poreus geworden. Haar gedachten zijn bij hem binnen gekomen. Hij moet concluderen dat dieren misschien wél lijden, wat in de wetenschap lang is ontkend."

Driehoeken

Met nieuw leven begint het sterven van de relatie. Ook die laag van het verhaal heeft Wieringa uit de praktijk. "Deze twee mensen hebben aan elkaar niet genoeg. De gedachte bekruipt hem dat ze voortdurend driehoeken smeden. Zij, omdat ze een kind wil; hij, omdat hij een nog jongere minnares neemt."

Wieringa wilde dat graag verwerken in dit boek. "Een schitterend mathematisch principe dat ik in werking heb gezien bij een man met een mooie jonge vrouw die het bestond om een nog jongere minnares te nemen. Zo werd de belediging die haar jeugd was voor zijn ouder wordende lichaam geneutraliseerd, omdat hij haar beledigde met een nóg jongere vrouw. Zij smeden samen een driehoek om een evenwicht in stand te houden, maar het is een wankel evenwicht."