"Val Rutte I door gesteggel CDA"
Het eerste kabinet Rutte viel door miscommunicatie en onenigheid binnen de CDA-top. Daardoor kon partijleider Maxime Verhagen in het mislukte Catshuisoverleg uiteindelijk niet leveren wat hij al aan PVV-leider Wilders had beloofd.
Dat schrijft de Volkskrant op basis van een reconstructie. De krant ondervroeg elf betrokkenen, onder wie toenmalig staatssecretaris Ben Knapen van Ontwikkelingssamenwerking, oud-ministers Gerd Leers van Immigratie en Asiel en Uri Rosenthal van Buitenlandse Zaken.
Misverstanden
Uit de gesprekken komt naar voren dat CDA-leider Verhagen vertrouwelijke berekeningen van staatssecretaris Ben Knapen van Ontwikkelingssamenwerking te letterlijk nam. Met die cijfers van Knapen deed vice-premier Verhagen een belofte aan Geert Wilders.
Knapen was het daar niet mee eens en dreigde daarom met aftreden. CDA'ers in het kabinet steunden Knapen omdat ze zich hadden voorgenomen zich feller te verweren tegen gedoogpartner Wilders.
Om Knapen tegemoet te komen zag Verhagen zich gedwongen de beloofde bezuiniging op ontwikkelingssamenwerking weer in te trekken. Wilders brak daarop, met het begrotingsakkoord in zicht, de onderhandelingen in het Catshuis af.
Bemoeial
Volgens de betrokkenen was Wilders weliswaar alleen maar gedoger van het kabinet-Rutte I, maar bemoeide hij zich achter de schermen met vrijwel alles. Premier Rutte zou dag en nacht bezig geweest zijn de argwanende PVV-leider tevreden te houden, ten koste van zijn bewindslieden. Die vreesden op hun beurt Ruttes woede-uitbarstingen.
Minister Leers had de meeste hinder van Wilders. Op diens terrein, immigratie, moest de PVV-leider scoren voor zijn achterban. Het leidde tot talrijke conflicten. In de reconstructie geeft Leers voor het eerst inzage in het dagboek dat hij in de achttien maanden van Rutte I bijhield.
In kabinet-Rutte I (14 oktober 2010 tot 21 april 2012) hadden VVD en CDA samen een volwaardig regeerakkoord en met de PVV een gedoogakkoord op vier terreinen: immigratie, veiligheid, ouderenzorg en financiën.