Routes of Liberation van start
Hoe herwonnen de Europeanen in de Tweede Wereldoorlog hun vrijheid en wat leerden ze ervan? Daarover gaat een rondtrekkende expositie die binnenkort ook in Arnhem is te zien.
Routes of Liberation heet de tentoonstelling die vandaag geopend in het Europees Parlement. De officiële plichtplegingen worden verricht door premier Rutte en de voorzitter van het Europees Parlement, Martin Schulz. De expositie heeft een veelzeggende ondertitel: European Legacies of the Second World War. Het gaat over de erfenis van de oorlog en hoe hij tot de dag van vandaag doorwerkt, in vredestijd, bijna 70 jaar na de bevrijding.
De tentoonstelling is het werk van een aantal toonaangevende Europese oorlogsmusea. De keuze voor het ontwerp viel op het Utrechtse bureau Tinker. Zij hebben een compacte expositie gemaakt die door Europa moet gaan reizen. Binnenkort wordt de Eusebiuskerk in Arnhem aangedaan.
De bevrijding van Europa kwam in 1943 op gang. In Rusland liepen de Duitsers vast aan het oostfront met vreselijke verliezen. Halverwege 1943 begon de opmars in West-Europa met de landingen in Italië. Op 6 juni 1944 volgde de geallieerde invasie in Normandië.
Persoonlijke verhalen
De tentoonstelling volgt de verplaatsingen niet van slag tot slag. Dat soort details is voorbehouden aan de vaste collecties. Routes of Liberation laat vooral zien hoezeer de wegen van de bevrijding verschilden. De onuitsprekelijke ontberingen en wreedheden worden behandeld in twaalf sleuteltermen, zoals bezetting, collaboratie, verzet en vernietiging.
Het hart van de expositie vormen zestien persoonlijke verhalen, van onder anderen Willem Hupkes, het voormalige hoofd van de Nederlandse spoorwegen, Anna Maria Settela Steinbach, het Sinti-meisje op de beroemde foto in de deuropening van een trein naar Auschwitz, verzetsvrouw Kate ter Horst, veldmaarschalk Otto Moritz Walter Model en Marek Edelman, overlevende van het getto van Warschau, verzetsman en later cardioloog en schrijver.
Interactie
Aan het slot van de expositie staat een zendmast: de Rundfunk Libération Wolno. Het is een interactieve toren die de betekenis van de vrede uitstraalt. De bezoekers kunnen hun eigen antwoord geven op op de vragen wat de Tweede Wereldoorlog voor hun en hun land betekent en wat vrijheid persoonlijk voor hun betekent. De boodschappen worden gedeeld via YouTube.
Ook Twitter wordt ingezet om mensen uit te nodigen een vrijheidsteken te sturen. De organisatoren en samenstellers hopen op fascinerende bijdragen van studenten, veteranen, geschiedkundigen, ofwel: iedereen die iets te zeggen heeft over oorlog en vrede.