Verhouding PvdA en D66 verpest
De normaal gesproken goede politieke verhouding tussen PvdA en D66 is grondig verpest. En dat zal de komende begrotingsgesprekken met D66 als lid van wat de 'constructieve oppositie' genoemd wordt enorm moeilijk maken, zeggen Haagse bronnen.
De ruzie is het gevolg van het debat van gisteren met de ministers Plasterk en Hennis over het verzamelen van 1,8 miljoen telefoongegevens. Bronnen zeggen dat PvdA-leider Diederik Samsom niet heeft zien aankomen dat D66 een motie van wantrouwen zou indienen, omdat hij van D66 andere signalen kreeg.
Woedend
Samsom is woedend op D66-leider Pechtold omdat die vannacht zelf naar voren stapte om de motie in te dienen. "Naar de reden daarvan kun je slechts gissen", zei hij vannacht direct na de stemming. Hij suggereert hiermee dat D66 een politiek spel speelt.
D66 had zowel in als buiten het debat gevraagd om toezeggingen van minister Plasterk. Vrij snel in het debat bood Plasterk zijn excuses aan voor het geven van verkeerde informatie in verschillende televisieprogramma's. Later gaf hij toe dat hij daarmee tegen verschillende adviezen was ingegaan, van zijn dienst en van minister Hennis.
Weer later in het debat deed Plasterk de toezegging dat hij voortaan verkeerde berichtgeving over de veiligheidsdiensten zou rectificeren. Maar hij hield daarbij wel overeind dat ook in de toekomst het staatsbelang belangrijker zou zijn dan het informeren van de Kamer. En dat er nog steeds zo weinig mogelijk over het werk van de AIVD en de MIVD moet worden verteld.
Voor de PvdA was hiermee aan de wensen van D66 voldaan, maar daar dacht D66 anders over. Met de motie van wantrouwen tot gevolg.
'Steen op de maag'
Dat ook de andere twee partijen van de 'constructieve oppositie', ChristenUnie en SGP, na het debat achterbleven met grote bezwaren blijkt uit hun stemverklaringen. Maar een motie van wantrouwen ging hen net te ver. Ook zij vinden het niet werkbaar dat informatieverstrekking over veiligheidsdiensten lastig en soms onmogelijk is.
Fractievoorzitter Slob van de ChristenUnie: "De eerlijkheid gebiedt mij te zeggen dat het onbevredigende van de situatie ook zit in de complexiteit waarin de wisselwerking van dit soort informatie tussen regering en parlement kan plaatsvinden."
Fractievoorzitter Van der Staaij van de SGP: "Een lastiger punt was het openbaar rechtzetten van informatie die niet bleek te kloppen. Eerlijk is eerlijk, voor deze steen op de maag is nog geen bevredigende oplossing gevonden."
'Commissie stiekem'
Slob en Van der Staaij doelen daarmee onder meer op het bestaan van de 'commissie stiekem'. Wat daar wordt verteld over de veiligheidsdiensten is uiterst geheim en mag nooit openbaar worden. De deelnemende fractievoorzitters hebben absolute geheimhouding beloofd in ruil voor deze informatie.
Dat is ook de reden waarom de fractievoorzitters in sommige gevallen juist liever niets horen. Ze hoeven zich dan niet aan de geheimhoudingsplicht te houden en hebben dan meer parlementaire vrijheid. Had bijvoorbeeld minister Plasterk aan de commissie stiekem verteld dat zijn verhaal over de 1,8 miljoen telefoongegevens niet klopte, dan was dat altijd geheim gebleven. De andere fractievoorzitters hadden er dan nooit iets over mogen zeggen.
Daarom willen de Tweede Kamer en de ministers Plasterk en Hennis in maart praten over hoe dit in de toekomst beter kan. Dan staat de kabinetsreactie op het rapport van de commissie-Dessens op de agenda met een evaluatie van de AIVD en de MIVD.
Ondertussen probeert de VVD de ruziënde partijen PvdA en D66 weer dichter bij elkaar te brengen. Morgen zouden Samsom en Pechtold een afspraak met elkaar hebben.