NS bleef tot einde in Fyra geloven

Door redacteuren Arno Leblanc en Hugo van der Parre

De NS was tot het laatste moment van plan om met de Fyra V250-treinen te gaan rijden. Dat blijkt uit stukken die de NOS in handen heeft gekregen. Op 29 mei 2013 neemt de NS-directie het besluit om nooit meer met de Fyra te gaan rijden, maar minder dan een week daarvoor zegt diezelfde directie nog tegen het ministerie van Infrastructuur dat begin 2015 de eerste Fyra's weer op het spoor moeten staan.

Op 23 mei zitten de directies van NS en het ministerie bij elkaar. Ze bespreken hoe de samenleving en de Tweede Kamer geïnformeerd moeten gaan worden en NS geeft toe dat ze te weinig geluisterd hebben naar de wensen van de reizigers. De directie van NS zegt ook dat de verwachting is dat de eerste vier V250-treinen in het eerste kwartaal van 2015 weer kunnen gaan rijden. Er worden op dat moment ook volop testritten gereden met de treinen. In de week daarna gebeurt er van alles.

De NS krijgt de uitkomsten van eigen onderzoek binnen naar de problemen met de Fyra. En ook de 'second opinion' daarover van het Ierse onderzoeksbureau Mott MacDonald komt binnen. Dat concludeert dat de Fyra V250 best gerepareerd kan worden. Het bureau is zelfs redelijk positief over de trein: het ontwerp is van een hoog niveau en wordt geprezen om zijn compleetheid. Het rapport van de NS is nooit openbaar gemaakt.

Belgen

Staatssecretaris Mansveld heeft op dinsdag 28 mei overleg met de Belgische Spoorwegmaatschappij NMBS en de NS. Ze krijgt daar te horen dat de Belgen stoppen met de Fyra en dat ze dat een paar dagen later in een persconferentie bekend gaan maken. Een dag later besluit de raad van bestuur van NS hetzelfde.

Staatssecretaris Mansveld weet dan nog niet waarop dat besluit van NS precies is gebaseerd. De Belgen weten het wel. Op een persconferentie een paar dagen later somt NMBS-directeur Marc Descheemaecker de vele problemen met de trein in ruim 20 minuten op. Het vertrouwen in de V250 en de Italiaanse fabrikant AnsaldoBreda is tot een nulpunt gedaald.

Voor de NS geldt hetzelfde, blijkt op maandag 3 juni. 's Ochtends komt al naar buiten dat de Fyra ook in Nederland aan de kant zal worden gezet. Staatssecretaris Mansveld weet dan nog altijd niet op basis van welke onderzoeken of rapporten de NS ineens zo weinig vertrouwen heeft in het herstel van de V250-treinen. Ze vraagt NS snel duidelijkheid te geven.

Evaluatie

Bijna twee weken later krijgt de staatssecretaris een rapport waarin de NS het Fyra-project evalueert. Een eerder opgestuurd concept was door het ministerie teruggestuurd omdat veel vragen onbeantwoord bleven.

De NS vraagt meteen om het eindrapport vertrouwelijk te behandelen en alleen door te sturen naar de parlementaire enquêtecommissie die onderzoek gaat doen naar de Fyra. Door alle juridische procedures met de Italiaanse fabrikant AnsaldoBreda wil de NS niet dat er al iets openbaar wordt.

Reactie NS

De NS laat in een reactie weten dat altijd rekening is gehouden met twee scenario's: terugkeer van de V250 en een alternatief als dat niet zou lukken. Terugkeer van de V250 bleek wel mogelijk, maar niet onder voorwaarden die voor de NS aanvaardbaar waren. Daarnaast vertoonde de trein buitensporig veel fouten. Uiteindelijk vond NS dat de Fyra V250 onvoldoende bedrijfszeker zou blijven.