1,8 miljoen telefoontjes: de feiten
Minister Plasterk moet dinsdag in de Tweede Kamer vechten voor zijn politieke leven. De feiten op een rijtje.
Wat is er gebeurd?
Op 5 augustus 2013 publiceerde het Duitse blad Der Spiegel een artikel met onthullingen van de Amerikaanse klokkenluider Snowden waarbij in een staafdiagram ook Nederland figureerde als land waaruit de NSA massaal de informatie van telefoongesprekken zou onderscheppen.
Op 11 oktober 2013 sprak minister van Binnenlandse Zaken Plasterk NSA-baas Keith Alexander in Den Haag. Alexander zei dat Nederland geen 'target' is.
Op 21 oktober 2013 gaf de Franse krant Le Monde nadere duiding van het staafdiagram in Der Spiegel: Het zou gaan om de informatie van 1,8 miljoen telefoongesprekken.
Op 30 oktober 2013 trad Plasterk op in Nieuwsuur: De NSA heeft de metadata zelf verzameld, meldt Plasterk.
Op 6 november 2013 verklaarde Plasterk in debat met de Tweede Kamer opnieuw dat de NSA de metadata zelf heeft verzameld.
Op 20 november 2013 bleek uit nader onderzoek dat het getal van 1,8 miljoen betrekking heeft op metadata verzameld door de Nationale Sigint Organisatie.
Op 22 november 2013 werden Plasterk en minister van Defensie Hennis hierdoor gelijktijdig door de diensten geïnformeerd.
Op 4 februari 2014 schrijven Plasterk en Hennis een brief aan de Tweede Kamer: Nederland heeft de metadata zelf verzameld en gedeeld.
Wat voor gegevens zijn het?
Het betreft metadata van telefoongesprekken, waaronder ook een klein deel sms-verkeer en faxen, die zijn verzameld in het kader van terrorismebestrijding en militaire operaties in het buitenland. Voor zover daarbij Nederlandse telefoonnummers in beeld kwamen, zijn deze hieruit gefilterd alvorens de informatie te delen met partnerdiensten.
Waaruit bestond dat nader onderzoek?
Het genoemde nader onderzoek en de analyse behelsden een reconstructie aan de hand van eigen onderzoek in combinatie met aanvullende informatie van de NSA. Op grond hiervan konden op 22 november 2013 definitieve conclusies worden getrokken.
Waarom kwam Plasterk in oktober en november met een geheel andere lezing?
In de eerste plaats wisten de Nederlandse diensten zelf niet zeker of zij de informatie van 1,8 miljoen Nederlandse telefoongesprekken hadden vergaard. Zo ontstond de alternatieve verklaring dat deze door een buitenlandse dienst zouden zijn vergaard.
Verder stelde de AIVD vast dat per dag circa 60.000 gesprekken tussen Nederland en de VS zijn. Over een peilperiode van een maand kwam dat overeen met de 1,8 miljoen uit Der Spiegel.
Wat vindt Plasterk daar nu van?
Terugkijkend hierop heeft de minister geschreven dat hij deze mogelijke verklaring achterwege had moeten laten.
Waarom is het op 22 november niet aan de Kamer meegedeeld?
De ministers zeggen een afweging te hebben gemaakt tussen de informatieplicht aan de Kamer en het belang van de Staat om in het openbaar niet in te gaan op de mogelijke modus operandi van de diensten.Ze vonden het belangrijker geen inzicht te geven in de modus operandi.
Waarom ligt dat nu - begin februari - anders?
Dat heeft te maken met een naderende zitting in een rechtszaak die gaat over het opleggen aan beperkingen aan diensten voor het vergaren en gebruiken van gegevens. Daarmee zouden die diensten aanzienlijk minder effectief kunnen opereren.