Nuon gaat optreden tegen uitbuiting
Door Nicole le Fever
Anderhalf jaar lang is erover onderhandeld. Maar nu liggen er afspraken tussen elektriciteitsbedrijf Nuon en de vakcentrale FNV. Nuon belooft erop toe te zien dat werknemers die aan de slag gaan bij grote projecten volgens de regels betaald krijgen door aannemers en onderaannemers. De afspraken volgen op meldingen van diverse misstanden bij de bouw van twee energiecentrales in de Eemshaven.
Naar schatting 60.000 man hebben aan de centrales van Nuon en RWE in de Eemshaven gewerkt. De indieners van de plannen beloofden werkgelegenheid. En die kwam er ook, vooral voor bouwvakkers uit Oost- en Zuid-Europa.
"Alles wat mis kon gaan, ging mis", zegt Masja Zwart van FNV-Eemshaven. De meeste werknemers kregen niet waar ze recht op hadden. De mensen waren in dienst van onderaannemers die weer werkten voor andere onderaannemers. Het CAO-loon werd zelden correct uitbetaald, toeslagen werden ingehouden. De opdrachtgever greep niet in.
Niet volgens de regels
"Als een auto van een ton na drie jaar voor 100 euro wordt aangeboden, weet je dat er iets niet klopt", zegt David Krekels. Zijn uitzendbureau leverde zo'n 300 Oost-Europese steigerbouwers voor de Eemshaven. De opdrachtgever bepaalde het tarief. Als je de prijs niet accepteerde, deed een ander dat wel.
Zijn werknemers waren tevreden, zegt hij. Maar geheel volgens de regels ging het niet. Ze werden allemaal geregistreerd als assistent en ook als zodanig betaald. Terwijl een aantal in werkelijkheid een andere functie had. Krekels liep tegen de lamp en moest na een conflict met de vakbond een nabetaling doen. De miljoenen die daarmee gemoeid waren, had hij niet, en het bedrijf ging failliet. Zijn opdrachtgevers bleven buiten schot.
Richtlijnen
De Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling (OESO) heeft richtlijnen opgesteld voor verantwoord maatschappelijk ondernemen. De richtlijnen schrijven voor dat opdrachtgevers verantwoordelijk zijn voor wat er gebeurt op de bouwplaats.
Het Nationaal contactpunt OESO-richtlijnen ziet toe op de naleving van de richtlijnen. Maar de richtlijnen verplichten tot niets. Volgen de huidige wetgeving kan een opdrachtgever niet aansprakelijk worden gesteld voor problemen bij onderaannemers.
Wettelijk verplichten
Minister Asscher van Sociale Zaken wil bedrijven nu wettelijk verplichten toe te zien op de naleving van cao-afspraken en regels. Nuon belooft in het vervolg toe te zien op de naleving van de regels in de hele keten.
Bij aanbesteding van werk aan een aannemer moet Nuon goede beloning als voorwaarde stellen. En de aannemer moet er weer op toezien bij de onderaannemer.
Vooruitlopend hierop lijken grote bedrijven eieren voor hun geld te kiezen. De FNV is in gesprek met de NAM en RWE over de ketenaansprakelijkheid. "Er is echt wat veranderd", zegt Krekels die opnieuw actief is in de uitzendbranche. "De verdiensten zijn lager. Niet langer wordt 5 maar 1 euro winst gemaakt op een arbeidsuur. Het is allemaal veel transparanter. Ik slaap veel beter", zegt hij.