Peilingwijzer: oppositie op winst

Alle negen oppositiepartijen in de Tweede Kamer profiteren in de opiniepeilingen van de impopulariteit van coalitiepartijen VVD en PvdA.

De PVV doet dat het meest en is in de peilingen de grootste partij. Ook de SP en D66 staan op stevige winst in vergelijking met het huidige zetelaantal. Ook ouderenpartij 50Plus, die na het opstappen van Henk Krol afgelopen oktober duikelde in de peilingen, scoort nog altijd hoger dan bij de laatste Kamerverkiezingen.

Dat blijkt uit de Peilingwijzer, die een kleine anderhalf jaar na die verkiezingen terug is bij de NOS. De Peilingwijzer, gemaakt door politicoloog Tom Louwerse, is een gewogen gemiddelde van de vier politieke peilingen die met enige regelmaat in Nederland worden gehouden: TNS Nipo, Peil.nl (van Maurice de Hond), de Politieke Barometer (Ipsos) en De Stemming (EenVandaag). Hij wordt vanaf nu iedere woensdag gepubliceerd op NOS.nl.

Val in peilingen

Wie het beeld sinds de start van het kabinet Rutte-2 bekijkt, ziet dat de VVD de grootste val in de peilingen maakte kort na de presentatie van het regeerakkoord, toen er onder meer kritiek was op de inkomensafhankelijke zorgpremie. Sindsdien is de partij nog wel iets verder teruggezakt, maar niet opzienbarend. De teruggang van de PvdA was een meer geleidelijk proces, waarbij het dieptepunt afgelopen najaar werd bereikt.

Hoe groot de schade is voor de coalitiepartijen, hangt af van de peiling waar je je op concentreert. In de laatste Politieke Barometer scoort de VVD bijvoorbeeld acht zetels hoger dan bij Maurice de Hond (27 versus 19).

Foutmarge

Alle peilingen zijn gebaseerd op de antwoorden van een beperkt aantal mensen en hebben daarom een foutmarge. De Peilingwijzer combineert alle peilingen, waardoor de foutmarge kleiner wordt. Bovendien brengt de Peilingwijzer de onzekerheid in beeld. Om bij het voorbeeld van de VVD te blijven: bij die partij komt het gemiddelde in de Peilingwijzer uit op 23 zetels, met een foutmarge van twee zetels naar zowel boven als beneden.

Los van de foutmarges zijn er ook structurele verschillen tussen peilingen. Zo scoort de VVD bijna altijd hoger in de Politieke Barometer dan bij Maurice de Hond. De basisgedachte achter de Peilingwijzer is dat een slim berekend gemiddelde (hier meer informatie over de methode) die afwijkingen in de verschillende steekproeven verkleint. En zo de beste samenvatting oplevert van de bredere trends in de peilingen.

Gemeenteraadsverkiezingen

Belangrijk om te benadrukken is dat de Peilingwijzer nauwelijks voorspellende waarde heeft voor de gemeenteraadsverkiezingen die over zes weken worden gehouden. Daarvoor zijn die verkiezingen te afwijkend van Tweede Kamerverkiezingen. Alleen al omdat de PVV 19 maart slechts in twee gemeenten meedoet en lokale partijen het bij gemeenteraadsverkiezingen altijd goed doen.

Hetzelfde geldt, in iets mindere mate, voor de Europese verkiezingen van mei. Daar doen wel alle partijen aan mee die ook in de Tweede Kamer zijn vertegenwoordigd. Maar bij deze verkiezingen is de opkomst weer zo laag, dat ook zij moeilijk vergelijkbaar zijn met Tweede Kamerverkiezingen. Bovendien speelt bij de Europese verkiezingen de strijd om de macht (wie wint en mag gaan regeren?) geen rol.

Grafiek

In deze grafiek ziet u de meest recente Peilingwijzer.