"Knelpunten langer thuis wonen"
Er zijn straks onvoldoende geschikte woonvormen om ouderen en mensen die langdurige zorg nodig hebben, verantwoord langer thuis te laten wonen. Van het tekort worden de komende vijf jaar mogelijk 65.000 mensen de dupe. Dat zijn mensen die niet langer in zorginstellingen terechtkunnen. Deze waarschuwing staat in een rapport van de Raad voor de Leefomgeving en Infrastructuur, bestemd voor minister Blok en staatssecretaris Van Rijn.
Het kabinet wil dat mensen langer zelfstandig thuis blijven wonen en dat de zorg dichtbij wordt georganiseerd. Op zich is dat een goed idee, schrijft de Raad. Het sluit aan bij de wens van mensen om zo lang mogelijk thuis te blijven en het is goed voor de integratie van ouderen en zieken in de samenleving. Vooral op langere termijn zijn er veel voordelen.
Knelpunten
Maar er zijn nog veel knelpunten, schrijft de Raad. Het Rijk en gemeenten moeten snel een betere regie gaan voeren op alle woon- en zorgplannen.
Door de hervormingen van de zorg neemt het aantal mensen dat in een instelling wordt verzorgd versneld af, terwijl de behoefte aan zorg aan huis versneld groeit. Daarnaast verdubbelt het aantal 80-plussers de komende tien jaar van 650.000 naar 1,3 miljoen. Daardoor ontstaat er volgens de Raad nu al een verschil tussen vraag en aanbod.
In een hoog tempo sluiten woonzorginstellingen doordat minder mensen in aanmerking komen voor een plek. Deze instellingen zouden volgens de Raad meer tijd en financiële ruimte moeten krijgen om over alternatieve woonzorgvormen na te denken. De raad heeft berekend dat het om 4 miljoen vierkante meter waarvoor een nieuwe bestemming moet worden gezocht.
Tekort
Daarnaast moeten woningcorporaties en welzijnsinstellingen meer duidelijkheid krijgen over het kabinetsbeleid om nieuw woon- en zorgaanbod te kunnen ontwikkelen. Er is nog te veel onzekerheid over budgetten en rijkswetten, schrijft de raad. Daardoor wordt weinig geïnvesteerd in toekomstplannen.
Ook de economische crisis en het woon- en zorgakoord leiden ertoe dat er weinig geld wordt gestoken in nieuwe projecten. Bovendien zien toezichthouders er steeds strenger op toe dat organisaties met een woon-, zorg- of welzijnstaak zich beperken tot hun kerntaak. Zo moet een woningcorporatie zich richten op sociale huur en niet op diensten. Dit gaat ten koste van de ruimte voor samenwerking tussen deze organisaties, terwijl dat juist hard nodig is.
Het resultaat van al die knelpunten is dat er weinig innovatieve woonzorgprojecten worden ontwikkeld en dat onvoldoende geschikte en betaalbare woningen beschikbaar komen in de komende vijf jaar. In die periode hebben gemiddeld jaarlijks tienduizend ouderen, dertienhonderd gehandicapten en achthonderd cliënten die nu in een instelling terecht konden, andere woonruimte nodig.
Ambities genoeg
Plannen voor meer gepaste woonruimte zijn er wel. Zo heeft de brancheorganisatie ouderenzorg ACTIZ met het MKB afgesproken dat er 100.000 geschikte zorgwoningen moeten komen in de komende jaren. "Maar dan moeten gemeenten en het Rijk nu beslissingen durven nemen. Zoals het nu gaat, kunnen we onvoldoende vooruit," zegt een woordvoerder.
"Volgend jaar zijn gemeenten al verantwoordelijk voor de langdurige zorg en zij weten nog steeds niet precies waar ze aan toe zijn. Dat verlamt de ontwikkelingen om iedereen straks op een goed plekje te hebben. Wij hopen dat dit advies het kabinet een duwtje in de rug geeft om echt stappen te zetten en de benodigde kaders voor goede seniorenhuisvesting te stellen".
Kabinet
Het kabinet wil naar aanleiding van het rapport met gemeenten, woningcorporaties en zorgaanbieders praten over de knelpunten. Volgens minister Blok verschillen de problemen per gemeente. Hij pleit voor "lokaal maatwerk". Als er nog extra maatregelen nodig zijn van het rijk laat het kabinet dat in maart aan de Tweede Kamer weten. Staatssecretaris Van Rijn zegt dat hij bij de uitwerking extra aandacht heeft voor kwetsbare mensen.