NOS NieuwsAangepast

5 vragen over darmkankeronderzoek

Het bevolkingsonderzoek darmkanker is vandaag officieel gestart. Veel mensen gaan met dat onderzoek in aanraking komen. Daarom vijf vragen en antwoorden.

1. Waarom een bevolkingsonderzoek darmkanker?

Darmkanker is de derde meest voorkomende vorm van kanker. Vier à vijf op de honderd mensen ontwikkelt darmkanker in zijn of haar leven. Darmkanker is in te delen in verschillende ontwikkelingsstadia (I t/m IV).

Darmkanker begint vaak als een poliep. Dat is een uitstulping van de darm. Er gaat vaak lange tijd overheen voordat poliepen ontaarden in darmkanker. Als mensen klachten krijgen, zoals in korte tijd veel afvallen, kan de ziekte al zo ver gevorderd zijn, dat behandeling heel zwaar is.

Minister Schippers heeft, na een positief advies van experts uit de Gezondheidsraad, besloten dat het verstandig is een grote groep mensen preventief te screenen op darmkanker, om de ziekte vroegtijdig te kunnen opsporen.

2. Hoe gaat het onderzoek in zijn werk?

Iedereen tussen de 55 en 75 jaar zal vanaf 2019 om de twee jaar worden uitgenodigd om deel te nemen aan dit onderzoek. Dat zal neerkomen op 2,2 miljoen mensen per jaar. In 2014 worden slechts 875.000 mensen uitgenodigd. Dat heeft te maken met de beschikbare capaciteit. Er worden per jaar zo'n 70.000 extra coloscopieën verwacht. Er moeten wel genoeg maag-darm-leverartsen beschikbaar zijn om die uit te voeren.

Wie in aanmerking komt voor het onderzoek ontvangt allereerst een vooraankondigingsbrief. Tien dagen later valt een dikke paarse envelop op de deurmat. Mensen worden verzocht om in een buisje een beetje ontlasting op te vangen en terug te sturen naar het laboratorium. Daar wordt de ontlasting onderzocht op bloedsporen. Uitslag volgt binnen tien werkdagen. Bij bloedsporen volgt uitnodiging voor een kijkonderzoek in de darm, een coloscopie.

3. Wat zijn de voordelen?

Op de lange termijn, als het bevolkingsonderzoek helemaal is ingevoerd, is de verwachting dat per jaar 2400 sterfgevallen van darmkanker worden voorkomen. De behandeling van kanker is duur. De Gezondheidsraad heeft daarom ook gekeken of de screening kosteneffectief is.

4. Welke risico's zitten er aan het screeningsonderzoek?

De eerste fase, het opsturen van ontlasting, is een niet-belastend onderzoek. Op de duizend mensen zullen volgens het RIVM vijftig mensen worden uitgenodigd voor de tweede fase: een coloscopie.

Een coloscopie is wél een belastend onderzoek. Dat vindt weliswaar plaats onder verdoving, maar het darmspoelen dat er aan voorafgaat, ervaren mensen vaak als onprettig. Na een coloscopie of bij het verwijderen van poliepen kunnen twee ernstige complicaties optreden: een grote bloeding of een darmperforatie. Bij elkaar zullen die complicaties volgens het RIVM bij twee op de duizend mensen voorkomen.

Darmkankerspecialist Ernst Kuipers van het Erasmus MC, die sinds 2006 betrokken is bij de pilot van het screeningsonderzoek, houdt het erop dat 7 procent van de mensen wordt uitgenodigd voor vervolgonderzoek. Het grootste deel van die groep heeft geen darmkanker of een voorstadium daarvan. Uiteindelijk test 2,8 procent van alle deelnemers aan de screening daadwerkelijk positief. De overige 4,2 procent zijn vals-positief.

5. Wat zijn de nadelen?

"Waar ik moeite mee heb, is dat dit onderzoek ongevraagd wordt opgelegd", zegt huisarts Bart Meijman. "Bij de invoering van zo'n veelomvattend onderzoek, moet je het publiek veel beter betrekken. Eerder communiceren over risico's en nadelen en vervolgens van tevoren peilen hoe er over wordt gedacht." Meijman maakt zich vooral zorgen over de ongerustheid en angst die het onder zijn patiënten kan opwekken.

"De test kan ook bloed opmerken als iemand bijvoorbeeld een onschuldige aambei heeft. Maar die mensen nodig je wel uit voor een duur en onprettig vervolgonderzoek en maak je onterecht ongerust. En ook als er na een coloscopie bijvoorbeeld een goedaardige poliep blijkt te zitten, zal iemand de jaren daarop met zorgen blijven terugkomen." Door in een niet-zieke populatie te gaan zoeken naar ziekten, creëer je volgens Meijman extra kostenposten. Denk aan herhaalcoloscopieën of psychologische zorg.

Voor Meijman blijft het de vraag of screenen de beste manier is om de ziekte te bestrijden.

Deel artikel:

Advertentie via Ster.nl