Wat gebeurt er met wapens Syrië?
"Dit gaat ons wel lukken", zeggen de Amerikanen over de vernietiging van chemische wapens uit Syrië. Maar hoe gaat zoiets?
Het eerste schip met chemische wapens vertrok gisteren uit de Syrische havenstad Latakia. "Dat Deense schip dobbert nu in internationale wateren voor de kust", zegt wapendeskundige Ko Colijn. "Het is te gevaarlijk om in de haven op de volgende lading te wachten."
Die lading bestaat grotendeels uit mosterdgas, in totaal 20 ton. "Dat is levensgevaarlijk gas", zegt Kolijn. Het is onder meer ingezet in de oorlog tussen Iran en Irak in de jaren tachtig. Saddam Hussein bestookte in 1988 het Koerdische dorp Halabja met mosterdgas. Er vielen 5000 doden.
Het Deense schip keert een paar keer terug naar Latakia om extra wapens op te pikken. "Als het vol is, zet het koers richting Italië", zegt Colijn. Het transport wordt beveiligd door de Chinese en Russische marine.
Speciale tanks
In Italië worden de wapens overgeladen op het Amerikaanse marineschip Cape Ray. Dat is volgens Colijn speciaal voor deze operatie uitgekozen. "De Cape Ray heeft speciale titanium-tanks aan boord. Daarin worden de gevaarlijkste stoffen geneutraliseerd."
De operatie brengt tal van risico's met zich mee. Lukt de feitelijke vernietiging van de wapens? Kan er gas ontsnappen? "Maar er is ook een veiligheidsaspect", zegt Colijn. "Het schip zou kunnen worden aangevallen. Het moet te allen tijde worden beveiligd."
Experiment
De hele operatie vindt plaats in havens en op zee. Er komt geen land aan te pas. Dat is nooit eerder vertoond, zegt Colijn, die daarom van een experiment spreekt. "Maar de Amerikanen zeggen: dit gaat ons wel lukken."
Colijn benadrukt dat slechts een fractie van de bekende wapenvoorraad 'in veilige handen' is. "Vanuit twaalf plaatsen zouden gepantserde vrachtwagens wapens naar Latakia brengen", zegt de Clingendael-deskundige. "Dat is pas vanuit twee plaatsen gebeurd. De operatie loopt een beetje achter."
Toch heeft de OPCW, de organisatie voor het verbod op chemische wapens, er vertrouwen in dat de operatie voor 1 juli is afgerond. Daarna gaan inspecteurs in Syrië onderzoeken of de chemische wapenvoorraden inderdaad zijn opgeruimd.