Terugblik 2013: Thijsje Oenema

NOS Sport kijkt met vijf sporters terug op 2013. In de serie 'Terugblik 2013-2014 vooruitblik' vandaag: schaatsster Thijsje Oenema.

Voor Thijsje Oenema is 2013 een jaar van uitersten. De 25-jarige schaatsster begint het jaar uitstekend. Vervolgens denkt ze zich normaal te kunnen voorbereiden op het olympische seizoen, maar krijgt dan een enorme tegenslag te verwerken als ze hoort dat ze huidkanker heeft. Ze pakt de draad weer op, maar haar topvorm van januari weet ze niet meer te vinden. Ook niet op 28 december.

NK en WK sprint

Begin januari haalt Oenema met een vierde plaats bij de NK sprint in Groningen nog niet het beste uit zichzelf. Een ticket voor de WK sprint in Salt Lake City is wel binnen en en paar weken later laat ze juist op het hoogste podium zien zich te kunnen meten met de top.

Op een van de snelste banen van de wereld snelt ze naar de vierde plaats achter Heather Richardson, Jenny Wolf en Lee Sang-hwa. Maar dat is niet waar het dat weekend over gaat. Oenema rijdt het Nederlands record op de 500 meter van Andrea Nuyt (37,54 uit 2002) uit de boeken, een record dat precies 4.000 dagen heeft gestaan.

"Op de eerste dag reed ik 37,38 en ik had toen al het Nederlands record in handen. Dat vond ik al heel snel", vertelt Oenema, die een dag later haar eigen record verbetert: 37,06. "Ik haalde drietienden van mijn pr af. Dat is echt mooi."

Geen contact met Nuyt

Met Nuyt heeft ze het nooit over dat moment gehad. "Nee. Ik heb haar in mijn hele leven nog nooit gesproken. Ik heb in 2001 het record van Nuyt ook niet gezien. Volgens mij sliep ik toen. Ik was nog niet zo oud. Dat het zo lang stond, is heel bijzonder. En nu weet je gewoon dat er nog nooit in Nederland iemand sneller is geweest dan jij. Dat is zo speciaal."

In het moderne schaatsen is het bijzonder dat een record zo lang overeind blijft. Ze denkt niet dat het nu nog mogelijk is. Dat het record van Nuyt het zo lang heeft uitgehouden, vindt ze uitzonderlijk. "Je ziet dat iedereen stappen aan het maken is. Ik heb zelf ook het gevoel dat ik nog wel sneller kan. Ik hoop niet dat het record zo lang blijft staan, al is het is ook leuk als ik het heel lang heb."

Als Oenema op zondag 24 maart de WK afstanden in Sotsji afsluit met een vijfde plek op de 500 meter, zit het schaatsjaar erop. Tevreden kijkt ze terug, maar het vizier staat al snel weer gericht op het komende seizoen. Alles komt in het teken te staan van de Olympische Winterspelen in Sotsji.

Melanoom

Er volgt een goede voorbereiding. Tot ze half september een zware klap te verwerken krijgt. Bij Oenema wordt huidkanker geconstateerd. Een melanoom. "Een vlekje op mijn pols zag er vreemd uit. Mijn moeder vond het gevaarlijk en ik had zelf ook zoiets van: dit klopt niet. Het was niet zo heel groot, maar toch. Je slaat jezelf voor de kop als het wel iets is. Voor de zekerheid ben ik naar de huisarts gegaan. Ik wilde geen stress, geen onzekerheid. Ik wilde me er niet meer druk over maken. Daarom ben ik erheen gegaan. Toch verwacht je niet dat het echt iets fout is."

De buitenwereld komt het pas veel later te weten. Zelfs haar collega-schaatsers hebben geen idee wat er speelt. Oenema schaatst dan wel weken met een brace om haar hand, maar niemand legt een verband met een ernstige ziekte. Op 27 oktober, tijdens de NK afstanden, doet ze voor de camera bij NOS-verslaggever Bert Maalderink emotioneel haar verhaal. Eerder die dag heeft ze haar ploeggenoten op de hoogte gebracht.

Mooie en lieve reacties

"Toen ik na dat interview mijn telefoon aandeed, zag ik allemaal mooie en lieve reacties. Dat heeft me wel heel goed gedaan. Ik had niet verwacht dat ik zo veel reacties zou krijgen, dat het zo veel los zou maken. Ik had wel besloten met Marianne (Timmer, red.) en Gianni (Romme, red.) om het een keer goed te vertellen, dan was ik er vanaf. Dat lucht ook wel op. Het is voor mezelf ook goed geweest dat ik het heb gezegd. Maar ik hoop dat mijn verhaal er ook voor zorgt dat mensen nu eerder naar de dokter gaan als ze iets vreemd aan hun lichaam zien."

Ze is nu 'schoon' en ze voelt zich ook weer wat vrijer in haar hoofd. "Ik heb toen niet in het ziekenhuis gelegen, maar de stress zat wel in mijn lichaam. Ik kan er nu normaal over praten en de angst is grotendeels weg. Ik moet begin januari weer naar een controle, maar het is nu wel meer naar de achtergrond dan dat het in september, oktober en november was. Dat is wel fijn."

Een teleurstellend OKT

Op 28 december is de dag van de waarheid aangebroken. Ze is twee 500 meters verwijderd van de Olympische Spelen. De laatste weken is ze steeds beter gaan schaatsen, het vertrouwen in een goed resultaat is goed. Het gaat echter helemaal mis. Beide races vallen tegen en met name de tweede 500 meter zit vol fouten. "Het was waardeloos. Twee slechte races. Het is allemaal mijn eigen fout. De tweede rit was één grote mispeer", is haar reactie in de mixed zone van Thialf. Ze moet vechten tegen de tranen. Geen Sotsji. En dat terwijl ze er vier jaar geleden in Vancouver wel bij was.

Voor Oenema is het uiteindelijk een teleurstellend jaar, maar als ze iets moet noemen van het afgelopen jaar wat het mooist is, dan noemt ze zonder enige twijfel het moment dat ze te horen krijgt dat ze gezond is. "Sport is dan even niet meer belangrijk. Je kunt nog een Nederlands record rijden of je plaatsen voor de Spelen, maar mooier dan dat wordt het niet. Je wilt alles opgeven om te kunnen leven. En nu ben ik gelukkig gezond."