"Petersburg erger dan Moermansk"
Na drie maanden komen de Nederlandse Greenpeace-activisten die vastzaten in Rusland weer terug naar Nederland. Jeroen Tjepkema keek met Faiza Oulahsen terug op de gebeurtenissen sinds september en haar tijd de gevangenis.
Hoe is het om weer vrij te zijn?Het voelt goed dat ik binnen een paar dagen eindelijk naar huis kan.
Wanneer komt u terug naar Nederland?De komende dagen. Ik haal vrijdag mijn visum op, en dan kom ik zo snel mogelijk terug.
Terug naar die bewuste dag in september. Jullie waren naar het poolgebied gevaren om te protesteren tegen gaswinning. Waren jullie verrast toen de Russische autoriteiten ingrepen?We hadden wel verwacht dat ze ons zouden proberen weg te halen bij het platform van Gazprom. Maar dat er geschoten zou worden, met messen gedreigd en dat we vervolgens van piraterij beschuldigd zouden worden, nee. Greenpeace voert al jaren campagne in Rusland. Een jaar geleden hebben we precies hetzelfde gedaan. Toen was de kustwacht er ook bij en die heeft toen niet ingegrepen. Dus het was voor mij geen onmogelijk, maar wel een onwaarschijnlijk scenario.
Is het doel van de acties niet ondergesneeuwd?Het doel was uiteraard niet om twee maanden in een cel te belanden. Het doel was daar een paar weken te blijven en dat platform proberen stil te leggen. Dat is ons niet gelukt. Wat ik wel heb gemerkt, is dat er ontzettend veel steun is voor wat we hebben gedaan. Dus voor mijn gevoel is het niet voor niets geweest.
Heeft Nederland genoeg gedaan om jullie vrij te krijgen?Ja. De indruk die ik de afgelopen maanden heb gekregen is dat dat absoluut zo is. De regering heeft in het begin al aangegeven dat de entering van de Arctic Sunrise door de Russische autoriteiten illegaal was, dat onze vervolging illegaal was en ze zijn zelfs naar het VN-Zeetribunaal gegaan. Ik denk niet dat wij veel meer van de Nederlandse overheid kunnen verwachten.
De eerste tijd zaten jullie vast in Moermansk. Hoe waren de omstandigheden daar?Niet al te best. Het gebouw verkeerde in slechte staat, het eten was van niet al te beste kwaliteit. We werden , althans ik, over het algemeen wel met respect behandeld. Het was niet makkelijk, maar het was uit te houden.
Daarna gingen jullie naar Sint-Petersburg. Was dat een verbetering?Nee, absoluut niet. Veel mensen dachten van wel. Nou, het was stukken kouder in mijn cel in Sint-Petersburg. Terwijl het daar een stuk warmer is dan in Moermansk. De bewakers waren er ook wat nalatiger. En ik merkte dat er veel angst was onder de Russische gevangenen, dat er ook sprake was van mishandeling en machtsmisbruik.
Waren er ook medische problemen?Bij mijzelf? Ik ben in het begin afgevallen, met name door de stress. Voor de rest heb ik wel goed doorstaan. Ik heb wel twee maanden heel weinig kunnen slapen. Met name in Moermansk was dat heel lastig, want we hadden twee maanden lang herrie aan onze kop, van 6 uur 's ochtends tot 22 uur 's avonds hadden de bewakers keiharde muziek aan. En 's nachts hadden de Russische gevangenen een soort van handelssysteem met elkaar, waarbij ze dan vanuit het raam naar elkaar toe schreeuwden. En dat ging de hele nacht door.
Hoe was het contact met de buitenwereld?Moeizaam. Het contact dat ik had, bestond uit bezoeken van de advocaat. Aan hem kon ik brieven meegeven. Ik had contact met de consul, als hij langskwam. En tijdens het luchten had ik als ik over de muren schreeuwde contact met de andere dames van de Arctic 30. Ik mocht niet bellen. Het contact dat ik had, ging via brieven.
Wat gaat u doen als u terug bent in Nederland?Ik ga eerst even wat tijd doorbrengen met familie en vrienden, want die heb ik vier maanden niet gezien. En daarna ga ik even rusten.
Gaat u ooit terug naar Rusland? Mag dat überhaupt?Wettelijk gezien is er geen reden om mij een visum te weigeren, maar de Russische autoriteiten kunnen dat zonder opgaaf van redenen doen. De komende tijd hoef ik niet terug, maar in de toekomst zou ik dat wel willen. Ik heb hier kennissen en vrienden en het is ook een prachtig land. Dus ja, ik wil hier zeker nog wel terugkomen. Maar of dat een optie is, betwijfel ik.