"Dictee was krankjorum"

Er is veel kritiek op het Groot Dictee van Kees van Kooten van gisteravond. De tekst, die algemeen wordt omschreven als de moeilijkste in jaren, wordt "archaïsch" en "chaotisch" genoemd en Van Kooten wordt spellingsfetisjisme verweten.

Voor velen was de betekenis van enkele zinnen niet meteen duidelijk, zoals bij: "Zulke lammenadige anastrofes vernoemde de criticaster naar zijn tante Betje, in wier postale verbiage een heel aantal zeugmata, polysyndetons en anakoloeten wiewauwde."

"Het was krankjorum. Iemand twitterde dat hij bij het voorlezen al vijftig fouten had", zegt taalkundige Wim Daniëls. "Ik vind dat zulke teksten geen recht doen aan de taalvaardigheid van mensen. Ze krijgen de indruk dat ze helemaal niet kunnen spellen, terwijl dit een bij elkaar gezochte hoeveelheid moeilijke woorden was."

Typetje

Enkele deelnemers thuis haakten halverwege af, meldden ze op de Facebook-pagina van de NOS. "Ik vond het dictee niet om bij te houden. Was niet leuk meer", schreef Els Keijser. Jos Foster-Boelen klaagt over het hoge gehalte "vreemde woorden".

"Wat het moeilijk maakte, was dat je tijdens het schrijven niet goed kon nadenken over wat je opschreef", zegt Rutger Kiezebrink van het Genootschap Onze Taal. "Ik kon pas na afloop kijken wat ik had, en dan nog was het soms niet precies duidelijk waar het over ging."

"Een paar van de zinnen deden me denken aan de typetjes van Van Kooten", zegt Kiezebrink. "Hij heeft van die figuren die praten met rare zinsconstructies. Dat zat hier ook in."

Overnieuw/opnieuw

Ook de keuze van Van Kooten om voor het eerst deelnemers taalfouten en verhaspelingen te laten corrigeren, valt niet goed. Daniëls: "Het is verwarrend als je fouten in een dictee opneemt. Het heet Groot Dictee, dan moet je geen woordkeuzekwesties of grammatica erin zetten."

"Bovendien," zegt Kiezebrink, "zaten er discutabele dingen tussen. Mensen leren altijd dat 'overnieuw' fout is, maar het staat inmiddels in het Groene Boekje. Het is gecanoniseerd, dus kun je niet meer zeggen dat het fout is."

Alledaags Nederland

Het Groot Dictee der Nederlandse Taal wordt goed bekeken. De Stichting KijkOnderzoek meldt dat een miljoen mensen voor de tv hebben gezeten.

Wim Daniëls hoopt dat het dictee volgend jaar, bij de 25ste editie, alledaags Nederlands gaat toetsen. "Het wordt tijd dat we een dictee krijgen waar het gaat om de spellingsregels en woorden die vrij geregeld gebruikt worden. Toets dat eens."

Afschaffen

Dichter Ivo de Wijs, die het dictee nooit volgt, vindt het beter om het evenement helemaal af te schaffen. "Mensen worden bang om de pen op te pakken. En men kan beter mét fouten schrijven, dan helemaal niet."