Migrant betaalt 'tandpastatoeslag'

Door redacteur Jikke Zijlstra

De zestig onderzoeken die momenteel bij de inspectie SZW lopen naar fraude en uitbuiting door uitzendbureaus zijn waarschijnlijk een fractie van wat er daadwerkelijk gebeurt, zo zeggen verschillende deskundigen die arbeidsmigranten helpen, tegen de NOS.

"Vaak durven arbeidsmigranten niet in verzet te komen of te klagen, omdat ze bang zijn voor ontslag", aldus Andreas Prochniak van de Poolse Brigade van vakbond FNV Bondgenoten. De afgelopen vijf jaar sprak hij honderden Poolse arbeidsmigranten die op een of andere manier worden uitgebuit door hun werkgever.

De Haagse advocaat Tarkan Kocabas stond in het afgelopen jaar zo'n zestig arbeidsmigranten bij. Volgens hem variëren de misstanden bij uitzendbureaus van bedreiging, mishandeling en contractbreuk tot allerlei rare inhoudingen op het loon.

"Tandpastatoeslag"

Een uitzendbureau trekt wekelijks een tandpastatoeslag van 7,50 euro af van het loon. Een ander rekent een maaltijdtoeslag van 30 euro per week, zonder dat de werknemers eten krijgen. Ook wordt er geregeld huur afgetrokken van het salaris, terwijl de werknemer al lang een eigen huis heeft", zegt Kocabas.

De NOS zag loonstrookjes van meerdere arbeidsmigranten waarop een 'sanctie' stond van 25 of 50 euro. "Dat moest ik betalen omdat er wat rommel op mijn tafel lag", vertelt een werknemer die anoniem wil blijven. Een ander moest 50 euro betalen omdat hij te hard zou hebben gereden in het busje van zijn werkgever, zonder dat hij ooit een bekeuring heeft gezien.

Contractbreuk

De bureaus plegen bovendien geregeld contractbreuk, zo merkt de directeur van het steunpunt PolenAdvies die zo'n 300 arbeidsmigranten helpt. "Het komt voor dat werknemers met een vast contract op vrijdag horen dat ze maandag niet meer hoeven te komen. En vervolgens worden ze binnen een week uit hun huis gezet. Mensen worden zelfs bedreigd en mishandeld om zo te worden gedwongen zelf ontslag te nemen."

"Dat gaat soms heel ver", weet ook advocaat Kocabas. "Een werkgever die een werknemer thuis opzoekt en dreigt zijn familie in Polen iets aan te doen als hij niet zelf ontslag neemt." De afgelopen anderhalf jaar haalden de inspectie SZW, de Belastingdienst en het UWV samen ruim 90 miljoen euro aan boetes en achterstallige betalingen op. Bij het interventieteam aanpak malafide uitzendbureaus lopen zestig onderzoeken naar 95 uitzendbureaus en 181 bedrijven die personeel van uitzendbureaus inhuren.