NOS NieuwsAangepast

De pensioenjaren van Mandela

Hoewel Mandela na zijn presidentschap in 1999 officieel met pensioen ging, bleef hij druk bezig. Op zijn 80ste had hij nog ongekend veel energie. Hij zette zich vooral in voor vrede en voor kinderen die opgroeien in armoede. Zo zamelde hij onder andere geld in voor zijn eigen Nelson Mandela Kinderfonds.

Beroemd waren zijn ontbijten en lunches waarvoor Mandela allerlei captains of industry uitnodigde, die hij op het eind om een royale cheque vroeg voor een goed doel. Niemand die ooit weigerde natuurlijk, want Nelson Mandela kon je niets weigeren.

Bangkok

Opmerkelijk was dat hij zich na zijn pensioen ook actief inzette voor de strijd tegen aids. Speciaal daarvoor werd de muziekcampagne 46664 (concerten met onder meer Beyoncé en U2) georganiseerd, vernoemd naar Mandela's gevangene-nummer op Robben Eiland.

Toch kwamen Mandela's inspanningen volgens critici te laat. Want hoewel vooral zijn opvolger Mbeki de schuld krijgt van de enorme aidsepidemie in Zuid-Afrika, heeft Mandela zelf ook steken laten vallen. Als president had hij veel te weinig aandacht voor de preventie en bestrijding van aids, waardoor het hiv-virus zich razendsnel verspreidde. Pas na zijn pensioen begon Mandela dat in te zien. Zo vloog hij in 2004 naar Bangkok om op de internationale aidsconferentie te spreken. Een jaar later stierf zijn oudste zoon, Makgatho Mandela, aan aids.

Bush

Als één van de meest gerespecteerde staatsmannen van de wereld, bleef Mandela zich na zijn pensioen uitspreken tegen zaken die hij onrechtvaardig vond, bijvoorbeeld de oorlog in Irak. De beslissing van de Amerikaanse president Bush om Irak binnen te vallen maakte Mandela woedend. "Deze man, die niet goed kan nadenken, is van plan de wereld in een holocaust te storten", zei hij in 2003.

Hij beschuldigde Bush zelfs van racisme, omdat die zich niets aantrok van de Verenigde Naties. "Is dat misschien omdat de secretaris-generaal van de VN nu een zwarte man is (Kofi Annan, red.)? Ze deden dat nooit bij een blanke secretaris-generaal", zei Mandela in een voor hem zeldzaam venijnige toespraak.

In juni 2004 besloot Mandela écht met pensioen te gaan en zich terug te trekken uit het openbare leven. Vlak voor zijn 86ste verjaardag nodigde hij journalisten en anderen uit bij hem thuis in Johannesburg, om hen te vertellen dat hij meer tijd wilde doorbrengen met zijn familie en vrienden. "Eén van de dingen die me soms doen terugverlangen naar de gevangenis, is dat ik sinds mijn vrijlating zo weinig tijd heb om te lezen en rustig na te denken over het leven", zei hij.

Stramme knie

Helemaal uit het zicht verdwijnen wilde hij ook weer niet. Hij wilde alleen graag zélf kiezen waar hij bij wilde zijn. "Daarom vraag ik jullie: Don't call me, I will call you!" Om vervolgens de 'vrijgevige zakenlieden' gerust te stellen. "Ik vergeet jullie heus niet. Als ik een goed doel tegenkom dat jullie steun nodig heeft, zal ik zeker bellen."

Maar de laatste jaren werd het steeds stiller. Vanaf 2009 verscheen Mandela bijna nooit meer in de openbaarheid. Zijn verslechterende gezondheid liet het niet toe. Sinds zijn gevangenschap op Robben Eiland had hij al een stramme knie en een slecht oog, maar nu kon hij nauwelijks meer lopen en leek het ook of hij weinig meer zag en hoorde.

Verkiezingsbijeenkomst Zuma

Opvallend was zijn verschijning in april 2009 op de laatste verkiezingsbijeenkomst van ANC-presidentskandidaat Jacob Zuma. De menigte in het stadion was uitzinnig van vreugde en hield vervolgens de adem in toen Mandela nauwelijks het trapje naar het podium opkwam. Het was Mandela ten voeten uit.

Critici in binnen- en buitenland noemden Zuma een ongeschoolde, corrupte populist, maar Mandela stond pal achter de kandidaat die het ANC had gekozen. Tot aan zijn dood was hij onvoorwaardelijk loyaal aan het ANC, de organisatie die onder zijn leiding Zuid-Afrika had bevrijd van het juk van de apartheid.

Mandela bezocht in juli 2010 de sluitingsceremonie van het WK voetbal in Zuid-Afrika. Onder luid gejuich werd hij op een golfkarretje het Soccer City Stadium in Johannesburg binnengereden.

De laatste twee jaar van zijn leven lag Mandela vaak in het ziekenhuis, onder meer met buikklachten en problemen met zijn longen. Een longinfectie zal hem uiteindelijk fataal worden.

Deel artikel:

Advertentie via Ster.nl