Advies: AIVD mag kabel aftappen

De geheime diensten AIVD en MIVD moeten meer bevoegdheden krijgen om internetverkeer af te tappen. Maar dat moet dan wel onder strikte voorwaarden gebeuren. Dat concludeert een commissie die was ingesteld door het kabinet.

Een van de belangrijkste conclusies van de commissie-Dessens is dat de diensten de mogelijkheid moeten krijgen om ongericht kabelgebonden internetverkeer af te tappen. Volgens de commissie is de huidige wet, die dateert uit 2002, gedateerd.

Glasvezel

In de huidige wet mogen de AIVD en MIVD alleen gesprekken en internetverkeer dat via de satelliet en de korte golf gaat op grote schaal onderscheppen. Tegenwoordig gaat het overgrote deel van het internetverkeer echter via glasvezelkabels.

De commissie stelt dan ook dat de wettelijke bepalingen niet meer voldoen en dat die moeten worden verruimd. Tegelijkertijd moeten de nieuwe bevoegdheden goed gecontroleerd worden. Dat moet gebeuren door de minister en door de Commissie van Toezicht betreffende de Inlichtingen- en Veiligheidsdiensten (CTIVD).

Volgens de commissie moet de minister voor iedere activiteit van de diensten expliciet toestemming geven. Verder moet de CTIVD direct kunnen ingrijpen als ze vindt dat de geheime diensten te ver gaan.

Nieuwe rol

Dat is een nieuwe rol. De toezichtscommissie moet dus niet meer alleen achteraf controleren of de geheime diensten zich aan de wet hebben gehouden. Als de CTIVD een bezwaar ziet, moeten de AIVD en MIVD hun acties direct staken.

De commissie-Dessens vindt ook dat de AIVD en MIVD intensiever moeten gaan samenwerken. Er moeten een gezamenlijke visie en een gezamenlijke planning komen. De samenwerking moet op een hoog niveau worden gecoördineerd, stelt de commissie-Dessens.

De commissie plaatst ook vraagtekens bij de samenwerking tussen de Amerikaanse geheime dienst NSA en de AIVD en MIVD. Er moet nader onderzocht worden of de huidige wet voldoende rechtsstatelijke en democratische garanties bevat voor de samenwerking met buitenlandse diensten, stelt de commissie.

Gebrek aan vertrouwen

Dessens wees in een toelichting op de recente onthullingen over het afluisteren door de NSA. Daardoor is een gebrek aan vertrouwen in de inlichtingendiensten ontstaan, zei hij.

Het is volgens Dessens noodzakelijk dat er een stelsel komt waarin gewaarborgd is dat de geheime diensten binnen de wet opereren en de rechten van burgers worden gerespecteerd.