Huilen helpt tegen kindermisbruik

Door redacteur gezondheidszorg Rinke van den Brink

De kans op seksueel misbruik neemt af als ouders hun kinderen leren om nee te zeggen of te gaan huilen bij ongewenst intiem contact. Potentiële kindermisbruikers interpreteren reacties die niet duidelijk afwijzend zijn sneller als instemming. Dat blijkt uit onderzoek waarop psycholoog Inge Hempel komende woensdag aan de Erasmus MC in Rotterdam promoveert.

Kindermisbruik is nooit de schuld van het kind. Dat kan niet vaak genoeg gezegd worden, benadrukt Hempel. Maar een duidelijk afwijzende reactie van een kind bij ongewenst intiem contact verkleint de kans op seksueel misbruik.

Grenzen stellen

Het uitblijven van een reactie en onduidelijke reacties als giechelen worden door (potentiële) misbruikers eerder gezien als een vorm van instemming met seksueel contact.

"Het is echt nuttig als ouders hun kinderen vertellen dat dit soort mannen bestaat en hen leren om grenzen te stellen, om te zeggen wat zij niet willen." Omdat daders meestal familieleden of bekenden zijn, is nee zeggen vaak heel moeilijk voor kinderen.

"Maar", zegt Hempel, "ga als ouder toch het gesprek aan met je kinderen. Huilen of nee zeggen zijn voor daders reacties die duidelijk maken dat ze iets doen dat het kind niet wil. Daders hebben mij gezegd, als ze nee had gezegd dan had ik het niet gedaan."

Verontschuldigen

Hempel heeft in haar onderzoek 47 veroordeelde daders van kindermisbruik betrokken die fysiek seksueel contact met kinderen hadden gehad. Ook onderzocht ze twintig mannen die kinderporno hadden gedownload of verspreid of die zich schuldig hadden gemaakt aan exhibitionisme tegenover kinderen onder de 16 jaar. Als controlegroep functioneerden veertig mannen zonder dergelijke antecedenten.

Kindermisbruikers koppelen kinderen (onbewust) eerder aan seks dan dat zij dat met volwassenen doen. Bij mannen die geen verleden hebben als kindermisbruiker is dat andersom. Daardoor kunnen kindermisbruikers het gedrag van kinderen anders interpreteren: als een kind bijvoorbeeld vraagt "wil je mijn kamer zien" dan kan een kindermisbruiker dat zien als een uitnodiging tot het hebben van seks. Ook het op schoot kruipen wordt eerder als een vrijbrief voor seks gezien.

Van de veroordeelde kindermisbruikers was bijna de helft zelf seksueel misbruikt in zijn jeugd. Zij rechtvaardigden hun daden ook vaker dan mannen die kinderporno downloaden maar nooit een kind misbruikt hebben.

Doorbreken

Als voorbeeld noemt Hempel een man die zei dat hij in zijn jeugd zelf seks met een man had en dat fijn vond. "Dus", zei hij over zijn slachtoffertje, " waarom zou hij het niet fijn vinden."

Gezien het grote aantal daders dat eerst slachtoffer was, is het volgens Hempel van essentieel belang om de cyclus slachtoffer-dader te doorbreken. Ze roept op om het bewustzijn over (signalen van) kindermisbruik bij leraren, artsen en in de geestelijke gezondheidszorg te vergroten zodat die signalen eerder opgepikt worden.