'Doping was schering en inslag'
Doping was schering en inslag in het Nederlandse voetbal, concludeert schrijver Guido Derksen in zijn boek 'Voetbalmysteries. Opgelost', dat vanaf deze week in de winkel ligt. Geruchten over dopinggebruik deden al jarenlang de ronde.
De 43-jarige Derksen inventariseerde de geruchten en deed navraag bij voetballers, artsen en begeleiders. Met name spelers van Ajax, Feyenoord en FC Twente kregen regelmatig doping toegediend. Ook andere Nederlandse topsporters werden door voetbaldokters van stimulantia voorzien.
Was doping systematisch in het Nederlandse voetbal?
"De spelers werden niet verplicht, maar de praktijk was dat veel Nederlandse voetballers bijna wekelijks doping gebruikten. In de jaren '50 werden bij DOS al pilletjes uitgedeeld. Bij Ajax, Feyenoord en FC Twente werd in de jaren '70 volop gesnoept uit de amfetaminepot. In de jaren '80 vielen meerdere Feyenoordspelers zonder aanwijsbare oorzaak flauw na een belangrijke wedstrijd tegen AZ."
Doping heeft toch geen zin bij voetballers?
"Dat wordt geroepen, inderdaad. Frits Kessel bijvoorbeeld, van 1968 tot 1999 bondsarts van de KNVB, ontkende in een interview met de Volkskrant in 2001 dat doping in het Nederlandse voetbal werd gebruikt. 'Voetbal en doping gaan niet door één deur', zei de voormalig bondsarts, 'het is contraproductief'. In dit boek erkent Kessel voor het eerst dat hij van dopinggebruik wist, ook bij de WK eindronden van 1974 en 1978. Al ontkent hij zelf doping verstrekt te hebben."
De spelers zorgden zelf voor hun doping?
"Spelers waren zich vaak niet eens bewust van het feit dat ze doping namen. Soms zat het in de thee of in de soep. Hans Kraay senior kreeg namens DOS al in het seizoen 1957/58 pillen om zijn opponent Rinus Michels uit te schakelen. In de beroemde Europacupwedstrijd van Feyenoord tegen Real Madrid in 1965 maakte Kraay vlak voor tijd de winnende treffer. Met een tulband om een gapende wond in zijn voorhoofd te verbinden. Van dokter Max Abarbanel kreeg hij ook een pilletje bij de thee. 'Dat was dus amfetamine', aldus Kraay.
"In die wedstrijd waren de gemoederen buitengewoon verhit, aan beide kanten. De kloppartij die ontstond nadat Coen Moulijn onderuit geschopt werd, ontlokte een klassieke uitspraak aan de onthutste commentator Bob Spaak: 'Coen, beheers je! Alsjeblieft!' Bij internationale wedstrijden werd zelden of nooit op doping gecontroleerd."
Zoals?
"Waarschijnlijk speelden Feyenoord en Ajax hun wedstrijden om de wereldbeker tegen het Argentijnse Estudiantes (1970) en Independiente (1972) gedrogeerd."
De auteur sprak uitgebreid met Salo Muller, van 1960 tot 1972 masseur bij Ajax. Dokter John Rolink schreef in die tijd amfetamine voor alsof het vitaminepilletjes waren. Onder meer John Rep, Arie Haan en Piet Schrijvers bevestigden amfetamine-gebruik. Rolink beperkte zich niet tot Ajax. Sterker, volgens Muller kregen internationals regelmatig medicamenten mee. Ook zou Rolink absolute Nederlandse toppers in andere sporten hebben voorzien.
Johnny Rep was bij Ajax gewend aan de preparaten van Rolink. Toch verbaasde ook hij zich over de dopingpraktijk die hij tegenkwam bij Bastia en Saint-Etienne. Voor de UEFA Cup-wedstrijd tegen PSV lagen spelers een dag voor de wedstrijd aan het infuus, aldus Rep. Binnen vijf minuten stonden de Fransen met 3-0 voor. Rep doet er niet moeilijk over in het boek: 'Voetbal en doping? Dat is helemaal geen mysterie man. Iedereen liep te slikken in die tijd.'
Ging dat altijd goed?
Op veertigjarige leeftijd zakte Rep in elkaar tijdens een erewedstrijd voor Eusebio in Lissabon: een hartinfarct. "Een direct verband tussen hartproblemen en amfetamine-gebruik is natuurlijk niet te leggen. Daarvoor zijn te veel factoren in het spel. Maar het is wel opvallend hoe veel erkende gebruikers op vroege leeftijd hartproblemen hebben gekregen. Nico Rijnders, Jan Jeuring, Dick van Dijk, Johan Neeskens. Ook FC Twente-icoon Epi Drost kreeg voor iedere wedstrijd een pilletje. Tegen de zenuwen. Overigens kregen de spelers van FC Twente de doping altijd buiten het zicht van trainer Kees Rijvers. Die moest er niets van hebben. Al heeft hij het wel geweten, dat kan niet anders."
Is het voetbal nu schoner?
Rond de jaren '90 werd amfetamine minder populair. In 1994 kondigde de KNVB strenge dopingcontroles aan. Is het voetbal nu schoner dan vroeger? Derksen: "De NOS zond deze zomer nog een documentaire uit over de gedrogeerde spelers van Juventus. We hebben de nandrolon-affaire gehad, waarbij onder meer Frank de Boer, Edgar Davids, Jaap Stam en Josep Guardiola betrokken waren. En uit het strafdossier van dopingarts Fuentes viel opeens een systematisch dopingprogramma bij Real Sociedad. Dat lijkt me duidelijk genoeg."