Weinig toezicht IGZ op Opiumwet

Door redacteur gezondheidszorg Rinke van den Brink

Apothekers merken maar weinig van toezicht van de inspectie op de levering van morfine en andere middelen die onder de Opiumwet vallen. Over dat toezicht rezen vragen na de affaire in Tuitjenhorn, waar de omstreden huisarts Tromp grote hoeveelheden opium op voorraad had.

Apothekers die morfine verstrekken aan artsen zijn wettelijk verplicht nauwkeurig bij te houden hoe veel zij leveren. Ook moeten ze registreren hoe veel ze inkopen bij de groothandel en hoe veel ze leveren aan patiënten.

De afdeling opiumwetcontrole van de IGZ richt zich in eerste instantie op de groothandel. Op de bijna 2000 Nederlandse apotheken zelf is geen honderd procent toezicht.

Controles worden vooral uitgevoerd als daarvoor een directe aanleiding is, zoals een melding over een verslaafde arts of apotheker.

Inspectiebezoeken

Bij inspectiebezoeken aan de bijna 5000 huisartsenpraktijken en meer dan 10.000 huisartsen wordt volgens de IGZ "vrijwel standaard gecontroleerd op aanwezigheid van medicatie en opiaten". Inspecteurs kijken dan letterlijk in alle kasten en in de dokterstas.

Om te beoordelen of huisartsen een normale hoeveelheid morfine in huis hebben, hanteert de IGZ een richtlijn uit 2012 van het Nederlands Huisartsen Genootschap. Die schrijft voor welke doseringen morfine huisartsen moeten geven bij indicaties zoals acute pijn. Daarbij gaat het om doseringen van maximaal 120 milligram per dag.

Morfinepompen

Huisarts Tromp in Tuitjenhorn bewaarde in zijn medicijnkast meer dan 2000 milligram morfine. Hij had ampullen van 5 milliliter met daarin 100 mg morfine.

Zulke ampullen worden volgens de apothekers vrijwel nooit aan artsen verstrekt. Apothekers gebruiken ze soms wel om morfinepompen te vullen. Meestal gebruiken ze daarvoor ampullen van 10 milliliter met daarin 100 mg morfine.

Controles

De NOS vroeg dinsdagavond aan 33 apotheken die deelnemen aan NOS Net of ze de afgelopen tien jaar controle hebben gehad van de IGZ. Van de negentien apotheken die intussen hebben gereageerd, zijn er drie door de Inspectie gecontroleerd. In twee gevallen werd die controle vorig jaar uitgevoerd. Alle andere apotheken hebben al langer dan tien jaar geen controle gehad in het kader van de Opiumwet.

De meeste apotheken laten zich overigens wel controleren voor het HKZ-kwaliteitskeurmerk. Elk jaar wordt onder meer vastgesteld of de registratie van opiaten op orde is, maar die controleurs kijken niet of bijvoorbeeld een bepaalde huisarts uitzonderlijk veel morfine bestelt.