"Participatiesamenleving risico"

De participatiesamenleving zoals die in de Troonrede werd voorgespiegeld is te realiseren, maar dan moet niet op alle wijken dezelfde aanpak toegepast worden. Wijken met veel arme en weinig actieve bewoners zullen steeds verder afglijden als de overheid zich terugtrekt, stellen onderzoekers van TNS Nipo.

In hun onderzoek onderscheiden ze vier soorten wijken: met actieve welgestelden, passieve welgestelden, actieve armen en passieve armen. In elk van die wijken moeten de mensen op een andere manier gemotiveerd worden hun eigen verantwoordelijkheid te nemen.

Externe professional

In het onderzoek wordt de wijkgerichte aanpak van de gemeente Lansingerland als geslaagd voorbeeld genoemd. In een wijk met laagopgeleiden werd de burgemeester ingezet om de betrokkenheid te bevorderen. In een wijk met hoger opgeleiden maakt dat veel minder indruk en gebruikte de gemeente een externe professional om de bewoners op hun eigen capaciteiten aan te spreken. En dat werkte: de participatie nam in alle wijken toe.

Ook wijzen de onderzoekers op het verschil tussen grote en kleine gemeenschappen. In een kleine gemeenschap als Elsendorp bleek het heel succesvol om bewoners samen met professionals te laten zorgen voor ouderen, omdat de verpleegkundigen gewoon in het dorp wonen. In een anonieme hoogbouwbuurt in Zoetermeer zal zo'n initiatief niet slagen, stellen de onderzoekers.

Afglijden

Vooral het aantal actieve mensen in een wijk maakt het verschil. Of de bewoners welgesteld zijn of niet, heeft minder invloed. De onderzoekers wijzen in dit verband op twee op het eerste gezicht identieke wijken in Alphen aan den Rijn: de Stromenbuurt en de Planetenbuurt. In de Stromenbuurt zijn al veel mensen actief en worden het er ook steeds meer. In de Planetenbuurt stopt de gemeente zonder succes veel werk in het activeren van mensen.

In een wijk waar veel passieve mensen wonen, kan de overheid zich dus niet zomaar terugtrekken, waarschuwen de onderzoekers. De buurt kan dan nog verder afglijden.