Rusland stuurt oorlogsschepen

Door correspondent David Jan Godfroid

Rusland stuurt oorlogsschepen naar het oostelijke deel van de Middellandse Zee. Militair spierballenvertoon in antwoord op een mogelijke aanval op Syrië, zegt de één. Een geplande wisseling van de wacht, zegt de ander.

Dat Rusland het regime van de Syrische president Assad steunt, is wel zeker. Ook militair. Maar hoe de Russen dat doen is nauwelijks vast te stellen.

Neem het voorbeeld van de oorlogsschepen. Het persbureau Interfax meldde vanochtend op basis van een bron binnen de generale staf dat Rusland zijn vijf of zes schepen tellende marine-eskader in de oostelijke Middellandse Zee "versterkt". Er zouden een extra torpedobootjager en een kruiser worden gestuurd vanwege de "bekende situatie" in de regio. De inkt van het bericht was nog niet droog, of de Russische marine meldde dat het niet om versterking gaat, maar om vervanging van enkele van de reeds aanwezige schepen.

Signaal aan het Westen

Volgens de Nederlandse defensiespecialist Ko Colijn is er wel degelijk sprake van versterking als signaal aan het Westen, in het kader van "als jullie het doen, dan kunnen wij niet achterblijven". Bovendien heeft Rusland een marinehaven in de Syrische stad Tartous. De Russen zullen niet accepteren dat die haven (met mijnen) wordt afgesloten en om dat te onderstrepen, worden er extra schepen ingezet, aldus Colijn.

Toch lijkt het onwaarschijnlijk dat Rusland zich rechtstreeks zal laten betrekken bij de militaire verdediging van president Assad. Een confrontatie met de Verenigde Staten, Groot-Brittannië en/of Frankrijk is voor het Kremlin echt een stap te ver. Anderzijds is er voor het Westen vooralsnog weinig aanleiding om Tartous af te sluiten en de Russen daarmee te provoceren.

Indirect betrokken

Dat laat onverlet dat Rusland indirect wel degelijk betrokken is. Syrië is al jaren vaste klant bij de Russische wapenindustrie. Assad heeft onder meer de beschikking over gevechtsvliegtuigen en luchtafweersystemen uit Rusland. Niet bekend is om welke aantallen en welke typen het gaat.

Eerder dit jaar ontstond bijvoorbeeld grote verwarring over de vraag of Syrië beschikt over de S-300, een geavanceerd luchtafweersysteem, waarmee zowel vliegtuigen als kruisraketten uit de lucht kunnen worden geschoten. De Russische president Poetin zei in mei dat de levering daarvan was uitgesteld tot 2014. President Assad zei evenwel dat Syrië wel degelijk over het systeem beschikt.

Veel is dus onbekend, maar het is bijvoorbeeld zeker niet uitgesloten dat Amerikaanse vliegtuigen neergehaald zullen worden door Russische raketten, al dan niet afgeschoten in aanwezigheid van Russische "militaire adviseurs". Als dat gebeurt, dan krijgt de toch al explosieve situatie in het Midden-Oosten een riskante extra wending.