Brazilië verbaast zich over protesten

Door correspondent Marc Bessems

Brazilië is collectief verbaasd. Wat is er aan de hand? Waarom zijn er ineens, bijna uit het niets, tienduizenden jongeren de straat opgegaan in tal van steden, verspreid over heel het land?

Het begon vorige week in São Paulo, met een serie bescheiden protesten van enkele honderden jongeren tegen de verhoging van het bustarief van 3 real naar 3,20 real. Omgerekend zo'n beetje een verhoging van 7 eurocent: daar kan je ook hier in Brazilië alleen een snoepje van kopen bij de kiosk.

Bij één van die protesten trad de politie keihard op: niet alleen demonstrerende jongeren werden aangepakt, ook journalisten en toevallige passanten werden doelbewust aangevallen door de politie. Een journaliste van de krant Folha werd van korte afstand beschoten, een rubberkogel trof haar bij haar oog. Een fotograaf overkwam hetzelfde, hij raakt mogelijk een oog kwijt.

Wereldkampioenschap

Het politiegeweld ligt gevoelig: veel Brazilianen wantrouwen agenten. Niet geheel zonder reden: vooral in de armere buitenwijken van de grote steden treedt de politie snoeihard op. De beelden van agressief optredende agenten verspreidden zich razendsnel via de sociale media. Ineens meldden zich tienduizenden mensen aan voor de demonstraties van gisteravond. En die kwamen ook opdagen: in elf steden verspreid over heel het land waren demonstraties van gefrustreerde jongeren.

De protesten gaan over veel meer dan die zeven eurocent voor het buskaartje. Het gaat over alles wat er mis is met dit land: corruptie, verspilling, ongelijkheid, geweld en meer. Opvallend veel demonstranten zijn boos dat het wereldkampioenschap voetbal in Brazilië wordt georganiseerd: er gaat nu heel veel geld naar stadions, terwijl er behoefte is aan betere gezondheidszorg, beter onderwijs, beter openbaar vervoer.

De protesten vallen samen met de Confederations Cup, het voetbaltoernooi dat wordt gezien als de generale repetitie voor het WK van volgend jaar. Bij de openingswedstrijd in Brasilia werd president Dilma Roussef weggehoond door zeventigduizend voetbalfans.

Middenklasse

De gebeurtenissen van de afgelopen dagen zijn ongebruikelijk: grote demonstraties zijn een zeldzaamheid in Brazilië en de laatste jaren leek het juist zo goed te gaan. Het land groeide uit tot een opkomende wereldmacht. Miljoenen armen traden toe tot de middenklasse. Maar de openbare voorzieningen zijn nog steeds belabberd en veel mensen merken te weinig van de groei.

De laatste tijd gaat het bovendien steeds minder goed met de Braziliaanse economie. De inflatie stijgt, de schuldenlast ook en Brazilianen zijn steeds pessimistischer over de toekomst.

Waarom de frustratie nu naar buiten komt, of deze demonstraties zullen aanhouden en waarom uitgerekend de jeugd uit de middenklasse is begonnen met de protesten, zijn vragen waar nu nog geen antwoord op is.

Zeker is dat er sinds de jaren tachtig, toen massademonstraties een einde maakten aan de dictatuur, zelden zoveel Brazilianen de straat op zijn gegaan als nu. En dan te bedenken dat het allemaal begon met zeven eurocent.

Deel artikel:

Advertentie via Ster.nl