"Overgang elektrisch rijden moeilijk"

Door verslaggever Louis Dekker

Ze gaan als warme broodjes over de toonbank, maar worden verkeerd gebruikt. Semi-elektrische auto's zoals de Opel Ampera en de Toyota Prius plug-in-hybride. Auto's met een stekker, die weliswaar op benzine kunnen rijden, maar bedoeld zijn om zo veel mogelijk elektrische kilometers af te leggen.

Onafhankelijk onderzoeksbureau CE heeft in kaart gebracht hoe die auto's en hun bestuurders presteren. De resultaten vallen niet mee. "Het ligt vooral aan de rechterhand. Hoe vaak plug je de stekker in."

Geld

Nederlanders zijn dol op semi-elektrische auto's. Nergens anders zijn ze zo populair, maar de liefde draait vooral om geld. Doorslaggevend voor aanschaf is de verleidelijke 0 procent bijtelling voor leaserijders. Als de door fiscale voordelen gestimuleerde 'groene' auto eenmaal voor de deur staat, gaat het mis. Semi-elektrische auto's kúnnen heel zuinig rijden, maar dan moet de bestuurder wel z'n gedrag aanpassen.

"Automobilisten die elektrisch kunnen rijden, tanken veel", zegt CE-onderzoeker Huib van Essen. "Opladen doen ze te weinig. Soms zelfs helemaal niet. Mensen die het slecht doen verbruiken het tienvoudige van degenen die hun best doen. Het moet beter en het kan beter."

Prikkels

CE pleit voor financiële prikkels om het gedrag te veranderen. "We willen niet de tankpas afpakken, maar werkgevers kunnen brandstofgebruik ontmoedigen door een benzinebudget. Dan gaan ze ineens massaal opladen, hoor."

CE wijst ook op gaten in de infrastructuur. "De overheid was leidend bij het plaatsen van oplaadpalen, maar heeft zich teruggetrokken. Eigenlijk zouden gemeenten moeten aanjagen, maar we zien dat ze vaak op de rem trappen. Bijvoorbeeld omdat ze zo'n oplaadpaal lelijk vinden."

Het plaatsen van meer oplaadpalen lost het probleem niet op. Volgens van Essen vallen veel stekkerauto's namelijk in verkeerde handen. "Iemand die 100 kilometer van z'n kantoor woont is misschien niet de meest aangewezene. Het gebeurt zelfs dat mensen zo'n auto voor de deur hebben, maar dat de werkgever de elektriciteit niet betaalt en de benzine wel. Tja, dan laad je dus nooit op".

Het risico is dat de auto's een slecht imago krijgen. Alleen groen in de folder en volgens de fiscus. "Vroeg of laat heeft dat gevolgen voor de geloofwaardigheid van deze technologie."

Actieradius

Semi-elektrisch rijden (Prius en Ampera) is in ons land populairder dan volledig elektrisch (Nissan Leaf, Renault Zoe). Dat heeft vooral te maken met actieradius. De 'strandangst' in een elektrische auto is bij een semi-elektrische auto niet aan de orde. Als de stroomvoorraad is opgereden, schakelt de auto immers over op benzine. Kortom: wel de voordelen, niet de nadelen. Het verklaart dat naast de Ampera en de Prius-plug-in ook de nieuwe 'plug-ins' van Volvo en Mitsubishi, en straks VW niet aan te slepen zijn.

Deze auto's profiteren maximaal van het fiscale regime. Het is de vraag of dat nog wel terecht is. Er is voor zakelijke rijders met een tankpas geen aansporing om zuinig te rijden. En wie zijn de gebruikers van deze auto's? Inderdaad. Overwegend leaserijders.

Het is niet voor het eerst dat de slechte prestaties van de semi-elektrische auto's voer zijn voor discussie. Dat steekt importeurs Opel en Toyota omdat hun auto's als zondebok worden bestempeld, terwijl het de bestuurders zijn die 'schuldig' zijn. "Het is mooi dat ze worden aangeschaft, maar het is ook de bedoeling dat ze goed worden gebruikt", zegt Guido Roozekrans van Toyota. "Er zit veel verbeterpotentieel in deze auto."

Beginfase

Autofabrikanten zitten met de kwestie in hun maag. "Niet voor niets verkopen we de auto inclusief oplaadpaal", zegt Jeroen Maas van Opel. "Het potentieel wordt niet voldoende benut. Dat is logisch. We zitten in de beginfase en moeten nog veel leren." Er zijn zelfs cursussen om bestuurders zuiniger te leren rijden. Dat is minder vrijblijvend dan het klinkt. De belangen zijn groot. "Als we het gedrag niet verbeteren loopt de transitie naar elektrisch rijden gevaar", zegt Roozekrans van Toyota.

Onderzoeksinstituut CE houdt vol dat semi-elektrische auto's veel klimaat- en milieuvoordelen hebben. "Het is belangrijke technologie. Deze auto's en hun berijders zijn pioniers. Maar het gevaar is dat Den Haag zich misschien achter de oren gaat krabben of de fiscale steun wel terecht is. Het is zonde als de overheid de stekker er nu uit trekt. In Nederland is veel potentieel voor elektrisch rijden. Niet de rechtervoet bepaalt het succes, maar de rechterhand. Dus: doe de stekker er in."