'Voor Pasen nieuwe paus'

Het Vaticaan hoopt dat medio maart de nieuwe paus bekend is. Hij kan dan voorgaan bij vieringen van de belangrijkste kerkelijke feesten: die in de Lijdensweek die afgesloten wordt met Pasen.

Paus Benedictus XVI doet niet mee aan het conclaaf dat zijn opvolger moet kiezen. Dat heeft het Vaticaan bekendgemaakt. Benedictus treedt op 28 februari af. Het is onduidelijk wanneer het conclaaf begint. In de regel is dat vijftien tot twintig dagen na de dood van een paus, maar nu is het mogelijk nog op de avond van het aftreden.

De term conclaaf staat voor vergadering achter gesloten deuren. Meestal wordt de term gebruikt om de vergadering van kardinalen aan te duiden, die uit hun midden een nieuwe bisschop van Rome kiezen.

Jonger dan tachtig

Als opvolger van de eerste bisschop van Rome, de apostel Petrus, wordt hij in de leer van de katholieke kerk de vertegenwoordiger van Jezus Christus op Aarde. Daarom wordt hij als Heilige Vader aangeduid. Het conclaaf vindt plaats in de Sixtijnse Kapel in Vaticaanstad.

Tot de vergadering worden alleen kardinalen toegelaten die jonger dan tachtig jaar zijn, met een maximum van 120 kardinalen. Nederland heeft twee kardinalen, maar kardinaal Eijk zal als enige aan het conclaaf meedoen, omdat kardinaal Simonis de 80 is gepasseerd.

Om verkozen te worden heeft een kandidaat tweederde van de stemmen nodig. Als de kardinalen het na dertig stemronden nog niet eens zijn, volstaat een gewone meerderheid.

Outsider

Over de kanshebbers zal de komende weken volop worden gespeculeerd. Bij het laatste conclaaf, in 2005, kwam daarbij ook de naam van de huidige paus naar voren. Toch is het niet uitgesloten dat de kardinalen een outsider kiezen.

Het conclaaf is pas afgelopen als de kardinalen eruit zijn. Als dat moment is bereikt, komt er witte rook uit een schoorsteen van de Sixtijnse Kapel. De voorzitter van het kardinalencollege vraagt de pas gekozen paus dan: "Aanvaardt gij?" Als hij dit bevestigt, wordt hem gevraagd: "Hoe wil je genoemd worden?" De nieuwe paus noemt dan zijn nieuwe naam. Daarna krijgt hij een witte toga, waarmee hij op het balkon van de Sint-Pieter aan de gelovigen wordt getoond.