Titanenstrijd over EU-begroting
Door Europa-redacteur Gwen ter Horst
Ze zijn onvoorspelbaar en duren lang, Europese toppen over de meerjarenbegroting van de Europese Unie. De nacht van donderdag op vrijdag moeten de regeringsleiders van de 27 EU-landen het eens zien te worden over een begroting van duizend miljard euro, oftewel één biljoen. Voor zeven jaar, de jaren 2014-2020.
Vanaf vanmiddag wordt op nos.nl een liveblog bijgehouden over de onderhandelingen.
De onderhandelingen over de begroting zijn al maanden bezig. In november was er al een extra EU-top over hetzelfde onderwerp. De standpunten van de lidstaten lagen toen nog zover uiteen dat er geen akkoord bereikt kon worden. Sindsdien is er achter de schermen flink onderhandeld over een nieuw voorstel. Het is de vraag of ze er nu wel uitkomen. Voorzitter van de Europese Raad Van Rompuy zal de regeringsleiders vanmiddag zijn nieuwe voorstel presenteren.
De discussie gaat vooral tussen de rijkere EU-landen en de armere landen, netto-betalers tegenover netto-ontvangers. Verder heeft elk land zijn eigen stokpaardjes. Voor Frankrijk zijn de landbouwsubsidies heilig, Nederland houdt vast aan de korting op de bijdrage van één miljard en Groot-Brittannië ziet het liefst de hele EU-begroting met 200 miljard naar beneden gaan. En zo hebben alle landen hun eigen wensen en eisen. Probeer dan maar eens een begroting te maken die voor alle 27 lidstaten aanvaardbaar is. Vandaar dat Van Rompuy de regeringsleiders nadrukkelijk heeft opgeroepen niet te blijven hangen in details en nationale belangen.
Waar gaat het over?
De begroting voor de EU wordt steeds voor een periode van zeven jaar afgesproken. De begroting die nu wordt behandeld, geldt voor de periode 2014-2020. Grofweg gaat het over duizend miljard euro. Per jaar komt dat neer op ruim 142 miljard euro. Ter vergelijking: de gehele rijksbegroting voor Nederland gaat jaarlijks alleen al over ongeveer 260 miljard euro.
Verhoudingsgewijs is de EU-begroting dus een kleine begroting. Het gaat om ongeveer één procent van de jaarlijks door de EU-landen geproduceerde welvaart.
Wie zijn de partijen?
Uiteindelijk moeten de lidstaten het unaniem eens worden over de nieuwe begroting. En daarna moet het Europees Parlement het nog goedkeuren. Wat ging eraan vooraf? De Europese Commissie heeft een voorstel voor een begroting gepresenteerd van 1045 miljard. Omgerekend naar nieuwe taken en lidstaten is dit een bevriezing van de uitgaven.
Dit voorstel was voor het Europees Parlement onaanvaardbaar en een grote meerderheid stemde tegen. Het Europees Parlement is categorisch tegen een verlaging van de begroting. Volgens het Europees Parlement kan de EU alleen met een grotere, betere en slimmere begroting de crisis te lijf. Volgens het parlement moet de begroting ingezet worden om te investeren in economische groei en het creëren van banen. Daar is juist méér geld voor nodig.
Besteding
In november was het de beurt aan de Europese Raad. Het laatste voorstel van Van Rompuy gaat over een begroting van 972 miljard. Maar voor veel landen is dit nog steeds te veel. Het is nog afwachten waar Van Rompuy vandaag mee komt. Aangenomen wordt dat er aanpassingen in zullen staan aan zowel de inkomsten- als de uitgave-kant.
Maar los van de bedragen speelt ook de besteding een belangrijke rol. Nederland wil vooral dat er minder geld gaat naar de landbouwsubsidies en de ondersteuning van de armere regio's. Het budget voor innovatie, onderzoek en duurzaamheid moet juist hoger.
Positie Nederland
Voor Nederland staat veel op het spel. Als er op de top geen akkoord wordt bereikt. verliest Nederland sowieso de miljard korting op de bijdrage. Die bijdrage was tijdelijk vastgelegd in de vorige begroting van zeven jaar en stopt eind dit jaar.
Een verlenging van die korting moet vastgelegd worden in de nieuwe begroting en moet dus opnieuw onderhandeld worden. Dat vergt van premier Rutte nog heel wat onderhandelingstactiek. Als er geen akkoord komt, dan wordt automatisch de begroting van 2013 gekopieerd. Dat zou een stijging van de begroting betekenen naar 1026 miljard euro. Precies wat Nederland niet wil.