OM tevreden ondanks kritiek

Door redacteur politie en justitie Ilan Sluis

De inzet van een criminele kroongetuige die zelf een moord heeft gepleegd, is geoorloofd. Dit oordeel van de Amsterdamse rechtbank stemt het Openbaar Ministerie overwegend tevreden, nu er na vier jaar een voorlopig einde is gekomen aan het liquidatieproces.

De rechtbank plaatste flinke kanttekeningen bij de inzet van kroongetuige Peter La S. Justitie maakte fouten met verklaringen die werden achtergehouden en de deal, die het OM sloot in het kader van het getuigenbeschermingsprogramma, is niet controleerbaar.

Over de verklaringen die La S. aflegde over verscheidene onderwereldmoorden oordeelde de rechter dat "hij er blijk van heeft gegeven in staat te zijn een loopje te nemen met de waarheid". "Dus moet er voorzichtig worden omgegaan met zijn verklaringen", aldus de rechters. Dat betekent dat er voldoende ander bewijs moet zijn voor de misdrijven waarvan hij zijn vroegere criminele handlangers beschuldigt.

Royaal

Maar de kanttekeningen van de rechter betekenen niet dat de inzet van een kroongetuige als La S. niet mag. Wanneer het een laatste redmiddel is, en liquidaties anders niet op te lossen zijn of nieuwe moorden voorkomen kunnen worden, 'mag' een kroongetuige.

Wel pleitte de rechtbank voor een onafhankelijke toetsingscommissie, die moet nagaan of beloofde tegenprestaties van justitie door de beugel kunnen. De rechter doelde op berichtgeving van de NOS dat La S. in ruil voor zijn verklaringen een nieuwe identiteit en 1,4 miljoen euro heeft gekregen.

"Als het waar is wat de NOS beweert, komt het de rechtbank royaal voor, maar door het ontbreken van een toetsingskader kan niet worden vastgesteld of dat het onrechtmatig is", oordeelde de rechter.

Hoge eisen

Het OM is na de uitspraak in het liquidatieproces dus tevreden. In de toekomst kunnen opnieuw deals worden gesloten met criminelen die een moord opbiechten.

Maar toch haalde het OM niet alles binnen. Twee hoofdverdachten, Dino Soerel en Ali A., werden vrijgesproken van het opdrachtgeven tot en het regelen van onderwereldliquidaties. In plaats van levenslang kregen zij respectievelijk zes maanden en anderhalf jaar cel voor ondergeschikte feiten. Het OM gaat tegen dat vonnis in beroep.

De advocaten van Soerel en A. zijn tevreden; hun cliënten ontlopen een levenslange gevangenisstraf. Toch is er ook bij hen zorg over de inzet van kroongetuigen. "De rechter zet de deur open voor gekken en leugenaars die in ruil voor veel geld van alles willen verklaren bij justitie", zegt Soerels advocaat Nico Meijering. "Zelfs met een commissie die een eventuele deal moet goedkeuren, kun je er niet op vertrouwen dat het Openbaar Ministerie zichzelf hoge eisen voor de kroongetuige oplegt."

Meer zekerheid

Grote ontevredenheid was er natuurlijk bij de advocaten die hun cliënten voor lange tijd achter de tralies zien verdwijnen. Zij gaan in hoger beroep tegen de straffen. Dat zij tegen de inzet van een kroongetuige zijn, is evident.

Er komt dus een hoger beroep in het liquidatieproces, dat bijna vier jaar duurde en 180 zittingsdagen telde. Pas als het oordeel van een hogere rechter is geveld, is er meer zekerheid over wat wel en niet mag rond het inzetten van een kroongetuige.

Minister Opstelten van Justitie wacht daar niet op. Hij heeft laten weten dat hij in de zomer met zijn visie te komt op de inzet van kroongetuigen.