Toezicht woningcorporaties faalt

Door redacteuren Gert-Jan Dennekamp en Jikke Zijlstra

Het toezicht op woningcorporaties faalt. Niet alleen de toezichthouder, het Centraal Fonds Volkshuisvesting, maar ook het Waarborgfonds Sociale Woningbouw en het ministerie voor Wonen schieten tekort.

Dat stelt de commissie-Hoekstra, een speciale "commissie van wijzen" onder leiding van voormalig lid van de Raad van State, Rein Jan Hoekstra. De commissie werd ingesteld om Vestia en andere affaires rond woningcorporaties te onderzoeken. Het rapport is vandaag door minister Stef Blok van Wonen aan de Tweede Kamer gestuurd.

'Te lang gediscussieerd'

De commissie schrijft dat bij al deze affaires te vaak "onvoldoende en te laat wordt ingegrepen". In de affaire Vestia hebben alle betrokkenen, de toezichthouder en het ministerie "niet alert genoeg gereageerd". Ze hadden scherper kunnen zijn en "eerder kunnen ingrijpen".

Volgens de commissie is er veel te lang gediscussieerd over het toezicht op de corporatiesector. Ondertussen ontstonden steeds grotere corporaties, die meer risico's namen. De commissie Hoekstra wil het toezicht nu aanscherpen en anders organiseren.

Zo moet de toezichthouder niet wachten tot het jaarverslag van een corporatie wordt gepresenteerd, maar veel actiever controles uitvoeren. Daarbij moet de toezichthouder beter kijken naar de mogelijke risico's, zoals omvang, investeringen en bestuurscultuur van een corporatie.

Risicobeheersing onvoldoende

De commissie pleit ook voor de invoering van een inspectie, zoals in het onderwijs en de zorg. Deze inspectie zou zich vooral moeten richten op de volkshuisvestelijke taak van corporaties, de integriteit van het bestuur en de rechtmatigheid van de investeringen.

De commissie-Hoekstra geeft ook het interne toezicht bij Vestia een veeg uit de pan. Bestuurder Erik Staal had te veel macht, werd niet tegengesproken en kon in hoge mate zelfstandig optreden. De risicobeheersing binnen de werkorganisatie was absoluut onvoldoende. De Raad van Toezicht stond op te grote afstand van de bestuurder, was onvoldoende kritisch en was zich onvoldoende bewust van risico's.