Doodgraver Margraten overleden

Door verslaggever Pauline Broekema

In november 1944 kwam de Amerikaanse militair Jeff Wiggins aan in Margraten. Geland in Frankrijk moest hij direct door naar Limburg om gesneuvelde landgenoten te begraven.

Toen de Limburgse Mieke Kirkels hem jaren geleden opspoorde voor haar interviewproject over het 'Ereveld' was hij woedend. De hel van Margraten was een gesloten boek. Zelfs zijn vrouw had hij er nooit over verteld. "Hij vond me een indringer."

Afgelopen woensdag overleed Jefferson Wiggins in het Amerikaanse New Fairfield op 87-jarige leeftijd. Mieke Kirkels rouwt om hem. Ze raakte bevriend met het echtpaar Wiggins. "Jeff heeft met zijn verhalen een extra dimensie gegeven aan Margraten."

Verse lijken

Wiggins ontvluchtte de armoede en het racisme van Alabama en ging in het leger. Voor zwarte Amerikanen was geen plaats in gevechtsonderdelen. Alleen bij de service troops, zoals de gravendienst, konden ze terecht. Margraten was het verzamelpunt voor de doden. Hij en zijn mannen moesten met de schop gaten graven. Ontelbaar veel.

"Het was ontzettend koud. Zoals dat op het Plateau van Margraten kan zijn. Die lemige bodem is dan niet om doorheen te komen. Onbegonnen werk. Terwijl er veel meer mannen gesneuveld waren dan ze hadden voorzien. Die stroom bleef maar doorgaan", weet Kirkels van Wiggins.

Wiggins had als jong militair de leiding over de groep. "Zijn mannen gingen over hun nek van de ellende. Al die verse lijken vanuit de Ardennen. En ook uit andere plaatsen werden lichamen aangevoerd die moesten worden herbegraven."

Nauwelijks geletterd

Voor de geschiedschrijving van de Amerikaanse erebegraafplaats was Wiggins van groot belang. "Door zijn bijdrage is een aspect aan de orde gekomen dat nooit was gehoord. Het verhaal van twee legers. Het zwarte en het blanke", vertelt Kirkels.

Na de oorlog keerde Wiggins terug naar Amerika. Nauwelijks geletterd kreeg hij als beloning een opleiding aan de Highschool. Na zijn studie politicologie werd hij docent aan de universiteit.

Verschrikkelijk

Toen hij eenmaal zijn verhaal had gedaan, bleef hij verbonden aan Margraten en bezocht hij het Ereveld meerdere malen.

Kirkels legt momenteel de laatste hand aan zijn biografie. De veteraan had het manuscript in huis maar was te zwak om het te lezen.

Kort voor hij ziek werd gaf hij nog gastlessen op middelbare scholen. Die gingen onder meer over Margraten en wat hij daar had gezien. De boodschap was altijd dezelfde. Dat een oorlog verschrikkelijk is.