Criminelen handelen vaker in dieren

Criminelen zijn steeds vaker actief in de illegale dierenhandel, ook in Nederland. De prijzen voor dieren en dierproducten zijn hoog en de pakkans is relatief klein. Opsporingsdiensten maken zich zorgen over de toenemende handel in beschermde diersoorten.

Europol ziet dat criminelen steeds meer smokkelmethodes inzetten. Vooral ivoor, hoorn en tijgerproducten zijn gewild. Zo kan een kilo hoorn van neushoorns 30.000 euro opbrengen. Volgens de Voedsel- en Warenautoriteit NVWA neemt de vraag naar deze hoorns ook in Nederland toe.

Vermoedelijk speelt Nederland als handelsland een grote rol in de illegale handel. Volgens de recentste Europese cijfers worden in ons land, op Duitsland na, de meeste illegale dieren en dierproducten in beslag worden genomen. Ook staat Nederland in de top-5 van landen die beschermde dieren importeren.

Prioriteit

De aanpak van handel in beschermde diersoorten is een prioriteit bij justitie, dat steeds meer verbanden ziet tussen illegale dierenhandel en andere vormen van internationale criminaliteit. Sinds een paar maanden werken opsporingsdiensten in Nederland intensiever samen om dierenhandel aan te pakken.

Onlangs werd een grote bende opgerold die handelde in dieren. In die zaak is ook sprake van een internationaal netwerk, met arrestaties in meerdere landen. De hoofdverdachte zit nog vast.

Maffia

Criminoloog Daan van Uhm van de Universiteit Utrecht onderzoekt de illegale markt voor beschermde dieren binnen Europa. Hij herkent de zorgen van de opsporingsdiensten.

"Er zijn duidelijke aanwijzingen dat criminele organisaties tegenwoordig actief zijn in de illegale wildlifehandel. Daarnaast worden handelsroutes voor bijvoorbeeld drugs- en mensenhandel ook gebruikt voor de illegale dierenhandel", zegt Van Uhm.

Zo zou de Russische maffia de illegale kaviaarhandel bezitten en wordt de Napolitaanse maffia in verband gebracht met de illegale handel in papegaaien. "Zolang bepaalde zaken veel geld opleveren, anticiperen criminele organisaties hierop."

Controle

In Nederland gaat het vooral om de export van vogels en reptielen. Naar schatting gaat per jaar minstens 2 miljard euro om in de Nederlandse dierenhandel. Sinds 2006 mogen nauwelijks meer vogels worden ingevoerd door de strikte maatregelen vanwege de vogelpest. Van Uhm: "Daarom is die handel grotendeels overgenomen door het illegale circuit".

Hoeveel dieren illegaal over de grens komen, is moeilijk vast te stellen. Beschermde dieren mogen alleen worden verhandeld onder strikte voorwaarden die zijn vastgelegd door de Convention on International Trade in Endangered Species (CITES). Dit verdrag bevat afspraken over wetgeving, naleving en controle van de internationale handel in bedreigde dieren en planten.

Uil

Beschermde diersoorten die internationaal worden verhandeld, hebben verplichte documenten bij zich waaruit de legale herkomst van de dieren blijkt. Maar met de officiële papieren voor dieren wordt vaak gerommeld. Naar schatting is ongeveer een kwart van de Europese handel in beschermde diersoorten illegaal.

Nederland speelt in de bestrijding van illegale handel een belangrijke rol met Wildlife Forensics, onderdeel van het Nederlands Forensisch Instituut. De experts daar gebruiken dna-onderzoek en andere forensische technieken, bijvoorbeeld om te bepalen of een uil wild is of gefokt. Hun expertise is wereldwijd erg in trek.

Het Wereld Natuur Fonds (WNF) is vorige maand een campagne begonnen tegen de handel in dierproducten. Die loopt tot de CITES-top in Bangkok in maart.