Andere VN-status voor Palestijnen?
Door buitenlandredacteur Rutger Mazel
Volledig lidmaatschap van de Verenigde Naties zit er niet in, maar de kans is zeer groot dat de Palestijnen vandaag de status van waarnemend lid krijgen. Op dit moment zijn de Palestijnen een soort toehoorder in de Algemene Vergadering van de Verenigde Naties.
Vorig jaar vroeg president Abbas om het volledig lidmaatschap, maar daarvoor was geen steun. De nu gevraagde opwaardering naar de status van waarnemer lijkt het wel te gaan halen.
Belangrijk
De waarnemersstatus geeft een natie een aantal bevoegdheden erbij. Diplomatiek expert Robert van de Roer omschrijft het in bioscooptermen; waarnemers blijven in de grote zaal op het zijbalkon zitten. Ze krijgen er een paar bevoegdheden bij, maar niet veel.
Zo mogen waarnemers meedoen aan debatten, hebben het recht om voorstellen in te dienen en kunnen spreekrecht krijgen. Stemrecht hebben ze niet. En, heel belangrijk; als de Palestijnen de waarnemersstatus krijgen, mogen ze lid worden van VN-organisaties.
Strafhof
Een van die VN-organisaties is het Internationaal Strafhof in Den Haag. Daar wringt de schoen voor veel tegenstanders. De Palestijnen kunnen met hun waarnemersstatus naar het Strafhof stappen en bijvoorbeeld een klacht indienen tegen Israël vanwege mogelijke schendingen van het oorlogsrecht in de Gazastrook. Israël en bondgenoot de Verenigde Staten zullen daarom in de VN tegen opwaardering van de Palestijnse status stemmen.
Overigens zegt het Strafhof niet zelf te willen beslissen over de vraag wat 'een staat' is. Die beslissing laten ze graag over aan de Algemene Vergadering van de VN. Helemaal automatisch is lidmaatschap van het Strafhof dus niet voor de Palestijnen als ze de VN-waarnemersstatus krijgen.
Vredesproces
Van de 193 lidstaten van de Verenigde Naties gaan er minstens 130 voor stemmen, zo is de verwachting. Grote tegenstemmer is de VS. Volgens de Verenigde Staten frustreren de Palestijnen nog altijd het vredesproces in het Midden-Oosten.
De aanvraag van de Palestijnen voor een andere status bij de VN is niet bevorderlijk voor het vredesproces, zeggen meer landen. Volgens onze minister van Buitenlandse Zaken, Frans Timmermans, "helpt statusverhoging op dit moment niet en is die juist contraproductief".
Voorwaarden
Duitsland onthoudt zich van stemming omdat het ook vindt dat eerst het vredesproces op gang moet komen. "Duitsland steunt het doel van een Palestijnse staat. We hebben dat op verschillende wijzen laten zien maar de grote stap naar een eigen staat kan alleen het resultaat zijn van onderhandelingen tussen Israël en de Palestijnen", aldus de Duitse minister van Buitenlandse Zaken Guido Westerwelle.
Ook Groot-Brittannië vindt dat de Palestijnen eerst weer aan de onderhandelingstafel moeten gaan zitten.
Bijna zeker
De Palestijnse aanvraag tot statusverhoging in de VN wordt vanavond officieel ingediend. De lidstaten stemmen na een aantal toespraken waarin het zal gaan over de rechten van de Palestijnen.
Er is veel steun van vooral Afrikaanse, Aziatische en Latijns-Amerikaanse en Arabische landen. Ook veel Europese landen steunen het verzoek. Daarmee lijkt het erop dat statusverhoging van de Palestijnen, althans in de VN, een feit wordt.