'Banken lijden aan overgewicht'

Nederland gaat gebukt onder overgewicht van de Nederlandse bankensector. Banken zijn te groot en daardoor nog steeds een risico. Vrijwel nergens is de sector zo groot als in Nederland. Dat staat in een onderzoek van de SOMO, de Stichting Onderzoek Multinationale Ondernemingen.

Volgens SOMO profiteren de vier grootste Nederlandse banken van het feit dat de Nederlandse staat deze banken altijd zal redden. ING, ABN AMRO, Rabobank en SNS Bank zijn systeembanken en daarom cruciaal voor het Nederlandse betalingsverkeer. De staat is om die reden een 'lender of last resort'. Door dit vangnet profiteren de banken op de kapitaalmarkt van fors lagere financieringskosten. Het jaarlijkse voordeel wordt geschat op 4,1 tot 12,3 miljard euro. "Een verborgen subsidie", stelt SOMO.

Risico

Nederlandse banken hebben ook grote schulden, waardoor zij bij relatief kleine verliezen in de problemen kunnen komen. Daarnaast zijn de lonen in de financiële sector de afgelopen jaren veel sterker gestegen dan in de rest van de Nederlandse economie en na de crisis niet aangepast. "Deze grote en dure bankensector is een last voor de Nederlandse economie". De bankensector moet daarom worden hervormd en veel kleiner worden, vindt SOMO.

Het probleem dat banken te groot zijn om failliet te laten gaan is wellicht nog groter dan voor de financiële crisis, stelt SOMO. Door de nationalisatie en fusie van ABN AMRO en Fortis, de overname van Friesland Bank door de Rabobank, en het verdwijnen van de DSB Bank is de Nederlandse bankenmarkt sinds de crisis alleen maar verder geconcentreerd. "Het risico voor de Nederlandse belastingbetaler is onverminderd groot", zegt SOMO-onderzoeker Rens van Tilburg.

Soberder bedrijfsmodel

SOMO doet een aantal aanbevelingen om tot een "bankensector met een gezonde omvang" te komen. De beloningen moet in lijn gebracht worden met wat elders wordt betaald. Banken moeten een soberder en stabieler bedrijfsmodel krijgen en beschermd worden tegen vijandige overnames. En er moeten meer kleine banken komen in plaats van grotere banken die internationaal uitbreiden.