NOS NieuwsAangepast

'Valse start brak Saab op'

Door economieredacteur Louis Dekker

Saab was tijdens de overname door Spyker al bijna ten dode opgeschreven door een opmerkelijke rol van moederbedrijf General Motors.

De Amerikaanse autogigant voerde aan de ene kant gesprekken over de verkoop van Saab, maar zette tegelijk de ontmanteling in gang. De zeven weken stilstand ('liquidatie') tijdens de onderhandelingen met GM heeft de Zweedse autofabrikant de das omgedaan, schrijven Robert van den Oever en Maarten van der Pas in 'Saab over de kop. De nederlaag van Victor Muller'.

Buitenwereld

In het boek, dat vandaag verschijnt, maken de auteurs een reconstructie van de verrassende overname en de spectaculaire ondergang. Die ondergang liet overigens langer op zich wachten dan veel experts van de auto-industrie hadden verwacht.

De auteurs focussen op de cruciale weken voor, tijdens en pal na de overname. Doordat GM de liquidatie al in gang had gezet, werd de door Muller gewenste 'vliegende start' onmogelijk. Er was gebrek aan onderdelen, verkoopaantallen bleven te laag en er kwam te weinig geld binnen.

"In oktober 2010 wist het management al dat er een investeerder bij moest komen. Alles is dus veel eerder fout gegaan dan de buitenwereld denkt", zegt Van den Oever.

Zijden draadje

De ondergang van Saab is volgens de auteurs niet te wijten aan onbezonnenheid van Victor Muller. Het avontuur was gewaagd, maar had in theorie kans van slagen. "Muller is een ware overlevingskunstenaar. Telkens als het voortbestaan van eerst Spyker en later Saab aan een zijden draadje hangt, komt hij toch weer met een oplossing. Dat is zijn kracht en zijn zwakte."

Van den Oever en Van der Pas stellen dat de acquisitie past bij het "gedurfde ondernemerschap dat Muller al zo'n twintig jaar praktiseert. Hij pakt kansen, zet risicovolle stappen en weet dat zelf maar al te goed. Daarbij lost hij problemen pas op als ze zich aandienen."

Op zijn plek

De auteurs vinden het te gemakkelijk om "zie je wel" over de reddingspoging te zeggen. De scepsis van de betweters van het eerste uur, was te kort door de bocht. "Er zitten meer kanten aan het verhaal."

De overname had volgens Van den Oever en Van der Pas kans van slagen, "maar dan had alles precies op zijn plek moeten vallen. Ruimte voor tegenslag was er niet. Het businessplan kende geen marge voor tegenvallers. Toen die er toch kwamen, klopten de rekensommen al snel niet meer."

Die tegenvallers hadden niet alleen te maken met de houding van GM. Ook de economische crisis en de overcapaciteit in de Europese auto-industrie spelen een rol en het Muller-scenario bleek te rooskleurig en optimistisch.

Ingewijden

Bovendien is Saab volgens de auteurs op de verkeerde plek in de automarkt terechtgekomen. Het merk heeft loyale klanten, "maar is niet groot genoeg om de strijd aan te gaan in het premiumsegment."

In een notendop: Saab produceert net zoveel auto's als Porsche, maar wil concurreren met Audi. Dat laatste merk is tien keer zo groot en profiteert van schaalvoordelen die Saab niet had. "Saab heeft het slechtste van twee werelden: Porsche-volumes voor een auto die niet helemaal premium is, maar wel Audi-prijzen zou moeten opbrengen. Dat is niet houdbaar", schrijven Van den Oever en Van der Pas.

Of 'Saab over de kop' de ultieme reconstructie is van de ondergang van het roemruchte merk valt te betwijfelen. De auteurs interviewden veel direct en indirect betrokken en ingewijden, maar citeren slechts een enkeling. "We zeggen niet wie we hebben gesproken", zegt Van den Oever.

Boekhandel

Onduidelijk is of het duo Muller's vriend en 'suikeroom' Vladimir Antonov heeft geïnterviewd. De steenrijke Russische bankier speelde een sleutelrol en zijn lezing zou een essentieel element van de reconstructie moeten zijn.

Over één hoofdrolspeler zijn van den Oever en Van der Pas duidelijk: Victor Muller hebben ze niet geïnterviewd. "In augustus belden we met hem. Muller zei dat hij 'geen benefit' zag in medewerking." "Als er een boek komt, dan schrijf ik dat zelf", zegt Muller. "Het echte verhaal over Saab gelooft niemand. Dat komt bij de boekhandel onder 'fictie' terecht. Life beats fiction."

Deel artikel:

Advertentie via Ster.nl