'Hamas moet uit isolement'
Na koortsachtig overleg lijkt er een staakt-het-vuren te zijn bereikt in Gaza. Hiervoor is op hoog niveau bemiddeld tussen Israël en Hamas, maar de wereld had al eerder met Hamas moeten praten, zegt Salman Shaikh, directeur van het Brookings Doha Center, tegen correspondent Sander van Hoorn.
Volgens Shaikh heeft de wereld Gaza te lang links laten liggen, vanwege het isolement van Hamas. Hij noemt het bezoek van de emir van Qatar vorige maand aan Gaza een keerpunt. Het was het eerste bezoek van een staatshoofd sinds Hamas vijf jaar geleden aan de macht kwam.
"Wat de emir signaleerde is dat het tijd is om op een heel andere manier naar Gaza te kijken. Nu de Gaza-crisis is losgebarsten zie je dat leiders uit Egypte, de minister van Buitenlandse Zaken van Tunesië en zelfs de Arabische Liga erheen gaan. Dat was een half jaar geleden nog ondenkbaar", aldus directeur Shaikh van de denktank Brookings in Qatar.
Nieuwe fase
De toenadering van Qatar tot Hamas was opmerkelijk, omdat Hamas van oudsher nauwe banden heeft met Iran, de grote concurrent van de Golfstaten. Maar sinds de Arabische lente probeert Hamas de banden met Iran losser te maken en nieuwe vrienden in de regio te maken.
"Er is een nieuwe fase aangebroken. Wat Qatar nu wil, is kijken hoe je Gaza kunt verbinden met een breder internationaal systeem, terwijl je tegelijkertijd het vredesproces vooruit helpt. Hoe krijg je verzoening tussen Fatah en Hamas? Hoe help je de Palestijnen aan een partner in het zieltogende vredesproces?"
Maar vooral ook: hoe help je de Palestijnse bevolking? De emir van Qatar nam eind oktober een cheque van 400 miljoen dollar mee, voor de bouw van huizen en wegen. Daarmee kun je volgens Midden-Oostenkenner Shaikh voorkomen dat de inwoners van Gaza nog verder radicaliseren.
Radicaliseren
"Het is een straatarme plek. Bijna 1,1 miljoen van de 1,6 miljoen inwoners van Gaza zijn afhankelijk van voedselhulp van de VN. Tachtig procent van de bevolking leeft van minder dan twee dollar per dag. In deze omgeving gaan ze meer radicaliseren."
Volgens Shaikh zijn zowel Israël als Hamas zo geradicaliseerd dat het steeds moeilijker wordt om een oplossing via dialoog te bereiken. "Israël houdt nog steeds vast aan het idee dat er een militaire oplossing mogelijk is. En sommige Palestijnen zijn trots dat hun raketten Tel Aviv kunnen bereiken."
Daarom moet de internationale gemeenschap nu druk uitoefenen om zo snel mogelijk een staakt-het-vuren te bereiken. "Niet voor een status quo. De Gazastrook moet open, aan beide kanten. En we moeten de volwassenheid hebben om in te zien dat Hamas nooit fataal zal worden vernietigd. Daarom moeten we de pragmatisch mensen binnen Hamas steunen die bereid zijn te praten. En wij moeten met hen praten."