De raketten van Hamas
Door buitenlandredacteur Sandy Verhoeve
Het conflict tussen Israël en de Palestijnen loopt opnieuw hoog op. Israëlische grondtroepen staan klaar om in te grijpen in Gaza.
De gedachten gaan terug naar operatie Cast Lead (Gegoten Lood) van eind 2008, begin 2009, waarbij ongeveer 1300 doden vielen in de Gazastrook.
Volgens Defensiespecialist Ko Colijn van instituut Clingendael zijn er parallellen, maar ook belangrijke verschillen. Zo zijn de machtsverhoudingen in de regio door de Arabische Lente veranderd en is het de vraag hoe het nieuwe Egypte van president Morsi zich gedraagt.
Bovendien schieten Palestijnen nu, anders dan vier jaar geleden, met langeafstandsraketten op Israël.
Bloedbad
De drie weken durende militaire actie Cast Lead wordt in de Arabische wereld omschreven als het Bloedbad van Gaza. Het was het keiharde antwoord van Israël op aanhoudende raketaanvallen van de Palestijnse Hamasbeweging en andere jihadisten.
Toen begon het met luchtaanvallen; in week twee en drie kwam de vernietigende grondoperatie op gang. Ook nu is Israël erop uit de militaire infrastructuur van Hamas te vernietigen. Het is de vraag of de geschiedenis zich herhaalt voor wat betreft het grondoffensief.
Qassam-raket
Hoewel Gaza destijds zwaar beschadigd werd, bleven de raketbeschietingen doorgaan. Aanvankelijk gebruikten de Palestijnen homemade raketten. Deze Qassam-raketten, vernoemd naar de militaire tak van Hamas, hadden een bereik van 17 kilometer. Ze werden wel steeds beter en professioneler.
In 2006 bemachtigde Hamas de Grad-raket: van oorsprong Russisch maar nagemaakt in Iran. Deze raket had een bereik van 20 kilometer. Vervolgens was Hamas zeer gecharmeerd van de Chinese upgrade van de Grad-raket: de WS-1 die een afstand van 40 kilometer kon overbruggen. Ook deze kreeg Hamas in handen.
Langeafstandsraket
De laatste maanden verviervoudigden de beschietingen vanuit Gaza, met pieken en dalen van zo'n 25 tot 100 per maand. Toen was voor Israël de maat vol.
Met de aanslag op het militaire kopstuk van Hamas Ahmed Jabari op 14 november kondigde Israël een nieuw offensief aan. Een groot verschil met 2008/2009 is het gegeven dat Palestijnen nu in het bezit zijn van langeafstandsraketten, waarmee ze inmiddels Tel Aviv en Jeruzalem hebben bereikt.
Tel Aviv, het economische hart van Israël, ligt op zo'n 70 kilometer ten noorden van de Gazastrook; de hoofdstad Jeruzalem ligt ongeveer 75 kilometer van Gaza verwijderd.
Iran
De beschietingen zijn vermoedelijk uitgevoerd met de Iraanse Fajr-5 raket. Deze heeft een bereik van ruim 75 kilometer en kan dus neerkomen in Tel Aviv en Jeruzalem. De raket is ruim 6 meter lang en weegt 915 kilo. De kop met explosieven weegt 175 kilo. Ter vergelijking: de kop van de Qassam van weleer woog zo'n 10 kilo.
De beschietingen zijn voor Israël een goede testcase voor het nieuwe luchtafweersysteem. Sinds 2011 bestaat het raketschild Iron Dome, dat volgens Israël een derde van alle raketten tegenhoudt.
Het is overigens niet helemaal duidelijk of Hamas achter de beschietingen zit met de raketten van Iraanse makelij, zegt Colijn. Er zijn ook andere Jihadistische groepen die dat doen. Hamas heeft daar weinig grip op.
Toch stelt Israël Hamas verantwoordelijk, omdat Hamas de beschietingen volgens Israël kan stoppen. Hamasleider Ahmed Jabari moest het met de dood bekopen.
Egypte
Ondertussen is het voor Israël van groot belang dat buurland Egypte zijn rol als grensbewaker blijft vervullen. Een eventueel lek maakt raketleveranties mogelijk vanuit Iran en China.
Palestijnen smokkelen het materieel binnen via de honderden tunnels die ze in Gaza hebben gegraven.
Door de Arabische Lente is de omgeving rond Israël compleet veranderd. De Egyptische oud-dictator Mubarak moest niet veel hebben van de militaire acties van Hamas.
De nieuwe president Morsi heeft inmiddels laten weten dat Egypte de Gazastrook niet in de steek zal laten.