Wat gebeurt er op het Chinese partijcongres?
Door correspondent Marieke de Vries in Peking
In China begint vandaag de belangrijkste politieke bijeenkomst van het decennium. Op het 18de Congres van de Communistische Partij zullen voor het eerst in tien jaar nieuwe leiders van de partij worden aangesteld.
2268 partijleden uit heel China zijn naar Peking afgereisd om er komende week het partijcongres bij te wonen.
Een gedetailleerd spoorboekje is er niet, maar er staan wel drie grote gebeurtenissen op de agenda: de laatste vergadering van het Centraal Comité, het Congres zelf en ten slotte de eerste plenaire zitting.
De afsluiting
Op de eerste dag vindt de laatste vergadering plaats van het huidige Centraal Comité van de Communistische Partij.
President Hu Jintao zal het werkrapport van het 17de Centraal Comité presenteren in een speech, zoals president Jiang Zemin dat tien jaar geleden ook deed.
In dit rapport zal Hu terugblikken op wat bereikt is en wat nog moet gebeuren. Dit is geen persoonlijke speech, maar een consensusdocument van de Partij.
Het Congres
Tijdens het 18de Partijcongres moeten de leden drie dingen doen:
de belangrijke beleidsterreinen voor de nabije toekomst bepalen,de grondwet van de Partij herzien en ten slotte een nieuwe partijtop aanstellen.
Het eerste punt gebeurt in werkgroepen en zal resulteren in lijvige rapporten die aan het nieuwe leiderschap zullen worden aangeboden.
Voor het tweede punt kunnen amendementen op de grondwet worden ingediend. De huidige grondwet is in 1982 ingesteld en sindsdien heeft ieder partijcongres aanpassingen gemaakt.
Dit keer ligt een amendement voor om Mao's gedachtegoed te schrappen en in plaats daarvan breder te refereren aan het Marxistisch gedachtegoed .
Tot slot worden de 270 leden van het Centraal Comité gekozen. Hoewel het Comité geen wetgevende of beslissende macht heeft, kan het onderwerpen agenderen. Daarom wordt het gezien als het belangrijkste orgaan van de Communistische Partij waarvoor de belangrijkste mensen van de Partij, de overheid en het leger worden gekozen.
Hoewel veel namen via ondoorgrondelijke processen al vast staan, kon er tijdens het vorige congres gekozen worden uit 240 kandidaten voor 227 plaatsen. Dit keer zouden er nog meer kandidaten zijn en daarom schrijven staatsmedia dat het proces inmiddels democratischer is.
Kiezen Politbureau
Daags nadat het 18de Centraal Comité gekozen is, gaat het in vergadering om de 25 leden van het nieuwe Politbureau te kiezen.
Het Politbureau staat aan het hoofd van de Communistische Partij in China. Uit het Politbureau komt het Staand Comité voort, een negen leden tellend orgaan dat fungeert als de dagelijkse leiding, oftewel de regering van het land. Het staand Comité wordt ook gekozen door het 18de Centraal Comité.
Gespeculeerd wordt dat het Staand Comité dit keer terug gebracht zal worden naar zeven leden. Onder Jiang Zemin waren het ook zevn leden, onder Deng Xiaoping vijf.
Het veiligheids- en propagandadepartement zou worden onder gebracht bij het Politbureau. Alleen vicepresident Xi Jinping en vice premier Li Keqiang blijven van de oude leden over in het nieuwe Staand Comité. De rest gaat met pensioen en wordt vervangen.
Eerste plenaire zitting
Tijdens deze eerste zitting in nieuwe samenstelling worden de nieuwe leiders voorgesteld. De negen (of zeven) leden lopen het podium op. Aan de volgorde waarop ze dat doen valt de belangrijkheid van hun functie af te lezen.
De nieuwe Partijleider is dan meteen bekend, maar nog niet de nieuwe President. Want partijfuncties en overheidsfuncties zijn gescheiden in China.
De nieuwe topfuncties van de overheid worden pas tijdens het volgende Volkscongres in maart gekozen worden. Hu Jintao blijft dus, ook al is hij na het 18de Partijcongres geen secretaris-generaal van de Communistische Partij meer, nog tot maart president van de Volksrepubliek China.