'Bestand in Syrië kan werken'

Door correspondent Sander van Hoorn

In Syrië hebben de strijdende partijen ter gelegenheid van het Offerfeest beloofd om de wapens 4 dagen te laten rusten. Het staakt-het-vuren is een initiatief van VN-gezant Brahimi.

Op dit moment is het overwegend rustig. De eerste berichten over schendingen van bestand komen binnen, maar het is nog te vroeg om te spreken van een mislukking.

Er zijn honderden reden waarom het mis kan gaan. Hieronder zeven redenen waarom het wel zou kunnen werken.

1. Vertrouwen

Het centrale begrip is vertrouwen. Dat is er niet. Maar Lakdar Brahimi, de speciale gezant namens de VN en de Arabische liga heeft de mensen met wapens in Syrië wel zover gekregen dat ze elkaar nu, hoe kort ook, het voordeel van de twijfel geven. Het sociale dilemma is even doorbroken.

2. Patstelling

Wat ook helpt is dat geen van beide kanten aan de winnende hand is. De voortdurende patstelling en de grote dagelijkse hoeveelheid doden maakt de partijen ontvankelijker voor een staakt-het-vuren.

3. Internationale druk

Internationale druk op regering en oppositie was onontbeerlijk. Rusland en China vonden een bestand, daartoe overtuigd door Brahimi, een goed idee. En dus kan de Syrische regering moeilijk 'nee' zeggen. Het omgekeerde geldt voor de oppositie en de landen die de oppositie steunen.

4. Druk van binnenuit

Dé oppositie? Die is verdeeld. Sommige radicaal-islamitische groepen hebben gezegd geen staakt-het-vuren te accepteren. Maar zij staan onder druk van andere groepen die dat wél deden. Die willen de tegenpartij geen alibi verschaffen door het eerste schot te lossen.

5. De kosten van het eerste schot

Naarmate het staakt-het-vuren langer duurt zal de druk vanuit de bevolking groter worden om de rust te laten voortduren. Even rust, even geen angst. Degene die dat op het spel zet door het eerste schot te lossen scoort bij de Syrische bevolking geen punten.

6. Zwarte pieten

Niet alleen de Syriërs, de hele wereld zal willen weten wie dat ene schot loste dat leidde tot het uiteenvallen van het akkoord. Die partij, én de grootmachten die daarachter staan, hebben vervolgens een probleem. De kosten van dat eerste schot worden hoger naarmate het langer rustig blijft.

7. Dynamiek

Als het een paar uur (relatief) rustig blijft, zullen regering en oppositie ongetwijfeld ook een telefoontje krijgen van Syrië-gezant Brahimi. Hij zal een eventueel momentum meteen aangrijpen om dóór te pakken. Het wordt voor de strijdende partijen steeds moeilijker om niet mee te werken. Dus een fragiel staakt-het-vuren kan in kracht groeien. Schendingen zullen dan ook steeds minder snel tot escalatie leiden.

Maar dan moet het de eerste uren wel stil blijven. En de geluiden dat dat niet het geval is worden steeds talrijker.