'Tbc op termijn onbehandelbaar'

Door redacteur gezondheidszorg Rinke van den Brink

Nederlandse tbc-deskundigen waarschuwen dat er in de nabije toekomst ook in Nederland patiënten komen die een onbehandelbare vorm van tuberculose hebben. Die mensen zouden dan een permanent gevaar voor de volksgezondheid vormen omdat tbc zeer besmettelijk is en het moeilijk is voor te stellen dat zij hun leven lang geïsoleerd worden.

De deskundigen vragen vanavond in een uitzending van het wetenschapsprogramma Labyrint van VPRO en NTR aandacht voor dit dilemma. "Je kunt ze niet altijd in afzondering houden zoals vroeger in een leprakolonie", zegt longarts Richard van Altena van het tbc-centrum Beatrixoord in Haren.

WHO-cijfers

De Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) publiceert vandaag haar jaarlijkse rapport over tuberculose. Daarin doet de WHO twee verschillende constateringen. Aan de ene kant neemt het aantal tbc-gevallen wereldwijd verder af, maar anderzijds is sprake van een toename van multiresistente tuberculose en extensief-resistente tuberculose.

De WHO constateert dat de aanpak van de multiresistente variant traag en ontoereikend is, en dan vooral in Europa waar deze problematiek het ernstigst is. Met name in Oost-Europa (Roemenië, Bulgarije, Rusland en Wit-Rusland) en de Baltische landen zijn er veel patiënten met een multiresistente variant van de ziekte.

Multiresistente tuberculose kan alleen worden genezen met zeer specifieke geneesmiddelen die duurder zijn en meer bijwerkingen hebben. Extensief-resistente tbc is ook bestand tegen die geneesmiddelen.

Wereldwijd kwamen er volgens berekeningen van de WHO in 2011 in totaal 8,7 miljoen nieuwe tbc-patiënten bij, een daling met ruim twee procent ten opzichte van 2010. Van hen overleden er 1,4 miljoen. In Europa komen er elk uur 49 patiënten bij en overlijden er 7 mensen aan de gevolgen van tuberculose.

Nederlandse cijfers

In 2011 zijn bij het Nederlands Tuberculose Register van KCNV Tuberculosefonds 1007 patiënten gemeld. 78 procent van alle patiënten is van niet Nederlandse herkomst. Onder hen zijn veel Oost-Europeanen uit met name Roemenië en Bulgarije. Vijftien patiënten - allen afkomstig uit het buitenland - hadden multiresistentie tuberculose, in 2010 waren dat er elf.

De Zwitserse overheid heeft gisteren het licht op groen gezet voor onderzoek waarin een nieuw vaccin tegen tbc voor het eerst getest wordt op mensen. Als het vaccin de komende jaren veilig en werkzaam blijkt, zou het ingezet kunnen worden om de ziekte te voorkomen.

Totaal resistent

Totaal resistente tbc is in Nederland nog niet geconstateerd. Maar multiresistente tuberculose komt steeds vaker voor en er zijn ook enkele patiënten behandeld met extensief resistentie tuberculose. Bij de multiresistente variant is de bacterie resistent voor de twee krachtigste antibiotica die gebruikt worden tegen de ziekte.

In de Labyrint-uitzending zegt Richard van Altena, longarts van het tbc-centrum Beatrixoord in Haren, dat het tot nu toe nog lukt om ook de patiënten met multiresistente tbc te genezen. Hij waarschuwt tegelijk in krachtige termen voor het ontstaan van onbehandelbare tbc.

Marieke van der Werf van het European Center for Disease Prevention and Control valt hem bij: "We hebben het probleem nog niet opgelost, maar je kan iemand niet zijn hele leven opsluiten. Tegelijk moet je ook je bevolking beschermen tegen besmettingsgevaar."

Labyrint wordt vanavond uitgezonden op Nederland 2 om 20.50 uur