Column: Achterban
Tijdens de kabinetsformatie schrijft politiek verslaggever Xander van der Wulp wekelijks een column, waarin hij de politieke gebeurtenissen van commentaar voorziet en een kijkje achter de schermen geeft.
In de weken na de verkiezingen hebben de meeste politieke partijen een soort van evaluatiemoment met hun achterban gehad. Een partijraad of een ledenraad. Kleine zaaltjes. Ongeveer honderd vertegenwoordigers van de leden van een partij. Uitverkoren om hun eigen mening te delen met de partijleiding.
Sinterklaas-ontvangst
Alle 41 Kamerleden van de VVD waren aanwezig bij de partijraad in Noordwijk. De bijeenkomst met de ledenvertegenwoordiging was onderdeel van hun fractieweekend. Ook al was het zaterdagochtend half 10, in het chique hotel zat de stemming er lekker in. De aanwezige leden waren zichtbaar trots op het feit dat ze bij de grootste partij van Nederland hoorden: 'Hij komt er zo aan hè, ik vind het zo goed dat hij er gewoon bij is!' Ja, ook Mark Rutte kwam langs en hield een korte peptalk. Hij kreeg een Sinterklaas-ontvangst van zijn partijvrienden. De Kamerleden zaten er een beetje duf bij, kleine oogjes, nog vlug even onder de douche gesprongen, de geur van alcohol. Het was laat geworden in de lokale disco. Toch bleken ze nog prima in staat om in rondetafel-sessies de leden ervan te overtuigen dat je met de PvdA heel goed zaken kunt doen: 'Die Samsom is wel te vertrouwen, een man van z'n woord.' Tevreden ging iedereen naar huis.
Frommelbroek
Van de ledenraad van de PvdA is me één beeld bijgebleven, het was te zien in het NOS Journaal. We zagen alleen de onderkant van Diederik Samsom, zijn nette schoenen onder de pantalon van zijn maatpak. De camera bewoog naar rechts om te eindigen bij de afgetrapte New Balance-gympies van partijvoorzitter Hans Spekman, hij droeg er een frommelbroek boven. Dat zijn de twee kanten van de PvdA: een praktische machtspartij met linkse idealen. De idealisten waren in de meerderheid in de zaal: 'Moeten we toch niet linksom uit de crisis?' De ultieme vertegenwoordiger van de linkervleugel, Hans Spekman, masseerde de leden op Henk Bleker-achtige wijze een coalitie met de VVD in: 'Wanneer dit akkoord er komt, dan gaan we met jullie in debat. Onze Kamerleden zullen aan onze achterban moeten uitleggen waarom wij ergens onze handtekening willen zetten. Pas als dat gebeurd is, dan hebben wij een congres waarbij we in alle openheid met elkaar zullen praten over wat wij willen bereiken in een coalitie.' Iedereen ging tevreden naar huis.
Roze wolk
Op de SP-partijraad was iedereen duidelijk minder tevreden. Roemer deed moeite om nog een beetje te lachen: 'Goeiemorrege allemaal, iedereen weer een beetje geland? Mwah? Begint erop te lijken?' De door die verdraaide peilingen beloofde winst was er helemaal niet gekomen. Roemer oogde moe en verslagen: 'We stonden in de peilingen op meer dan 30 zetels, dat heeft ons op een roze wolk geplaatst. Toen heerste bij ons teveel het idee: het gaat heel erg goed, geen fouten maken, voorzichtig zijn en die sympathie vasthouden.' Niemand nam Emile iets kwalijk. Hij kon er niks aan doen. 'Het is de schuld van de media', zeiden de leden. De SP was oneerlijk behandeld. Roemer vond dat ook de PvdA, de linkse broeder van weleer, veel te verwijten viel: 'Dat ze me al voor de verkiezingen als een baksteen hebben laten vallen, dat voelde als een mes in de rug. Maar ik weet één ding zeker: ze hebben hier de SP én Emile Roemer sterker, krachtiger en strijdbaarder mee gemaakt.' Zo gingen toch ook de SP-leden hoopvol naar huis.
Amateurisme
'Ik wil eerst met de leden spreken. Als de leden ook mij vragen om te vertrekken dan zal ik gaan. Ik leg verantwoording af aan hen, maar ik vind het ook belangrijk om eerst met elkaar dat gesprek te hebben.'
'Het gaat niet om schuld, maar om verantwoordelijkheid. Ik leg het voorzitterschap neer. In de hoop dat de partij straks eensgezind een nieuwe start kan maken.'
'Wat heeft er zich achter de schermen afgespeeld? We hebben van niemand de echte reden gehoord van wat hier nou eigenlijk aan de hand is! Dit is toch puur amateurisme?'
'In tegenstelling tot eerdere berichten, zijn er genoeg broodjes voor iedereen!'