De graffiti van de revolutie

De Egyptische revolutie bracht niet alleen vernieuwing in de politiek, maar ook in de kunst. Graffiti kwam in beeld bij de Egyptenaren.

Graffiti was een nieuw fenomeen in Egypte. Onder het strenge regime van president Hosni Mubarak was het vrijwel nergens te zien. De straffen die erop stonden, waren hoog.

Toen de opstand tegen Mubarak begon, grepen graffiti-artiesten naar hun spuitbussen om op hun manier de revolutie te steunen. In de tekeningen die ze maakten, uitten ze hun woede over het regime en steunden daarmee de duizenden demonstranten die zich op het Tahrirplein in Caïro verzameld hadden.

Wall Talk

Sinds het begin van de opstand op 25 januari 2011 tot de machtsoverdracht aan de gekozen president Morsi, werden honderden graffiti-tekeningen gemaakt. Nu, bijna 2 jaar later, verdwijnen steeds meer van die muurtekeningen uit het straatbeeld.

Ze worden weggehaald of muren worden overgeschilderd. Om deze 'kunst van de revolutie' te bewaren, heeft een groep artiesten en fotografen ze gefotografeerd en gebundeld in het boek 'Wall Talk'.

'Erhal'

Het boek geeft aan de hand van de kunstwerken een overzicht van de geschiedenis van de revolutie. Zo waren tijdens het 18 dagen durende massale protest op het Tahrirplein vooral veel leuzen te lezen op de muren rond het plein.

Soms was het slechts een woord, zoals 'erhal', het Arabische woord voor 'ga weg', naast een afbeelding van Mubarak. Ook de 'martelaars van de revolutie', mensen die de opstand met hun leven hadden moeten bekopen, werden vaak afgebeeld.

Kleuren

Nadat Mubarak was afgetreden in februari 2011 veranderde het karakter van de tekeningen. Er verschenen optimistische kunstwerken vol met kleuren. Vaak ook met een nationalistische boodschap zoals 'houd je hoofd hoog, je bent een Egyptenaar' en 'dit is nog maar het begin'.

Al snel daarna keerden de woedende leuzen op de muren terug. Ditmaal gericht tegen de militaire raad met de generaals die na het vertrek van Mubarak het land regeerden. Graffiti-portretten staken vooral de draak met generaal Tantawi, iets wat tot dan toe ongekend was in Egypte.

Vrijheid

Maar ook de huidige president moet het ontgelden. Vorige maand werd een enorme muurschildering van de revolutie gedeeltelijk overgeschilderd. De volgende dag al was de muur opnieuw beschilderd met portretten van Morsi en leuzen tegen zijn beleid.

"Graffiti heeft ons een vrijheid bezorgd waarop we nooit hadden durven hopen", zegt een belangrijke Egyptische uitgever. "Het was de luidste stem van de revolutie."