20 jaar Bijlmerramp
Vandaag is het 20 jaar geleden dat een Boeing 747 zich in twee flats in de Amsterdamse Bijlmer boorde. De vliegramp ging de geschiedenis in als de Bijlmerramp en wordt nog jaarlijks herdacht.
Zondagavond 4 oktober 1992 stort een vrachtvliegtuig van de Israëlische luchtvaartmaatschappij El Al neer op de flats Groeneveen en Klein-Kruitberg. Het vliegtuig is onderweg van New York naar Tel Aviv en heeft een tussenlanding gemaakt op Schiphol. Het vertrekt daar om 18.22 uur. Dertien minuten later crasht de Boeing in de Bijlmer en veroorzaakt een verwoestende vuurzee.
Bij de ramp komen 43 mensen om het leven, onder wie de drie bemanningsleden. Vele anderen raken gewond. Er zijn mogelijk ook slachtoffers onder illegale flatbewoners, maar hoeveel dat er zijn heeft men nooit kunnen achterhalen.
Pakje melk
Ook de 17-jarige zoon van Ivy Davelaar komt om het leven, samen met zijn vriendin. Ze waren op bezoek bij vrienden in de Bijlmer en gingen vlak voor half zeven nog even naar de avondwinkel. Ivy: "bij de winkel hebben ze gezegd dat ze het pakje melk wel hadden gehaald, maar op de terugweg reden ze net onder die flat toen het vliegtuig zich in het pand boorde."
De lichamen van haar zoon en vriendin worden na een paar dagen geïdentificeerd. Voor Ivy voelt het 20 jaar later alsof het gisteren gebeurde. "Het heengaan van mijn zoon is niet te vervangen. Ik zeg altijd, een deel van mijn hart is weg, krijg ik niet meer terug. Ik blijf leven met een met een half hart, want ik heb nog 2 dochters en kleinkinderen."
Na de ramp
In de jaren na de ramp melden bewoners en hulpverleners zich met diverse lichamelijke klachten bij artsen. Veel mensen denken dat hun klachten te maken hebben met de lading van het vliegtuig. Ook gaan er geruchten over tientallen mannen in witte pakken op de rampplek, van wie niet duidelijk is wie ze waren en voor wie ze werkten. Bewoners zien er het bewijs in dat de Boeing een geheime militaire lading vervoerde die moest worden opgeruimd door de mannen in witte pakken.
In 1998 komt er na jaren van speculatie een parlementaire enquête naar de vliegramp. De onderzoekscommissie concludeert dat de mannen in witte pakken waarschijnlijk reddingswerkers met lichte kleding waren. Maar een afdoende verklaring voor alle waarnemingen kan ook de commissie niet geven.
Ook over de precieze lading van het vliegtuig blijft onduidelijkheid bestaan, omdat de vrachtbrieven van El Al niet kloppen. De enquêtecommissie concludeert dan ook dat er bewijsmateriaal is verdwenen.
In 1998 start een medisch onderzoek naar de gevolgen van de Bijlmerramp bij bewoners. Daaruit komt naar voren dat mogelijk achttien gevallen van auto-immuunziekten bij bewoners in verband kunnen worden gebracht met de Bijlmerramp.
Monument
De flats moeten na de ramp gedeeltelijk worden gesloopt. Overlevenden en nabestaanden richten op de plek een herdenkingsplaats in: het Groeiend Monument 'de boom die alles zag' aan het Nellesteinpad. Daar worden ieder jaar op 4 oktober de slachtoffers herdacht. Tijdens de herdenking vliegen er geen vliegtuigen over de Bijlmer.
De herdenking begint om 17.00 uur in het CEC-gebouw aan de Bijlmerdreef. Van daaruit gaat rond 18.00 uur een stille tocht naar het monument waar een minuut stilte wordt gehouden. Daarna volgt de kranslegging.