'Registratie orgaanhandel vereist'

De Nederlandse overheid heeft veel te weinig oog voor illegale orgaanhandel en gedwongen draagmoederschap. Dat schrijft de Nationaal rapporteur mensenhandel Corinne Dettmeijer in een rapport dat vandaag is aangeboden aan het kabinet. Ze wil dat er strikt toezicht komt op deze handel.

De rapporteur verwacht dat in de toekomst steeds meer patiënten via internet een orgaan in het buitenland zullen kopen en daar laten implanteren. In Nederland is een groot tekort aan organen en zijn de wachtlijsten lang.

De kans is reëel dat die buitenlandse organen onder dwang zijn afgestaan, zegt Dettmeijer. Ook blijken buitenlandse draagmoeders vaak onder dwang van echtgenoot of familie een baby te dragen voor westerse wensouders.

Riskante positie

Op dit moment heeft niemand aandacht voor deze gevallen van mensenhandel, zegt de rapporteur. Daarom pleit ze ervoor dat een instantie die illegale orgaanhandel en uitbuiting van draagmoeders in beeld brengt en registreert. "Op het moment dat je hierop inzoomt, zie je dat het bestaat".

Bovendien komt het probleem dichterbij, waarschuwt Dettmeijer. Onlangs bleek in Groot-Brittannië dat twee mensen onder dwang of bedreiging een orgaan hadden afgestaan.

Ze wil dat uitgezocht wordt waarom er jaarlijks 1000 mensen verdwijnen van de wachtlijst voor donororganen. Mogelijk zitten daar mensen tussen die hun toevlucht hebben gezocht tot illegale organen die in buitenland worden aangeboden.

Ook moet de overheid wensouders voorlichten over de riskante positie van veel buitenlandse draagmoeders.

Prikkel

Dettmeijer doet ook suggesties om in Nederland meer mensen ertoe te bewegen om vrijwillig organen af te staan. Ze oppert een "persoonsgebonden prikkel" voor donoren. "Die kan nooit bestaan uit een zak geld", zegt de rapporteur, maar donoren zouden bijvoorbeeld recht kunnen krijgen op een levenslange gratis ziektekostenverzekering.