'Verkeerde thema's in zorgdebat'

Door redacteuren Rinke van den Brink en Hugo van der Parre

Het gaat in de verkiezingsdebatten veel over de zorg, maar niet per se over de thema's waarover het eigenlijk zou moeten gaan in het zorgdebat. Dat vinden drie prominente spelers uit de zorgwereld: Laurent de Vries, directeur van GGD Nederland, Rien Meijerink, voorzitter van de Raad voor de Volksgezondheid en Zorg (RVZ) en Wilna Wind, directeur van de Nederlandse Patiënten en Consumentenfederatie (NPCF).

"Er wordt geen fundamentele discussie over de zorg gevoerd", meent Laurent de Vries. "Het gaat alleen maar over beperking van het basispakket en verhoging van eigen bijdrage of eigen risico. Over het al dan niet inkomensafhankelijk maken van de premie voor de basisverzekering en eigen betalingen. Maar daarmee komen we er niet. Het debat moet gaan over de inrichting van de zorg. En over preventie om zorgkosten te voorkomen."

Publieke voorziening

Rien Meijerink is als voorzitter van de RVZ de belangrijkste strategische adviseur van de minister van VWS. "Het hoofdpunt van debat zou moeten zijn hoe houd je deze publieke voorziening in stand? Hoe houd je goede kwaliteit van zorg of krijg je nog betere zorg? Dat gaat over veel meer dan geld alleen."

Ook Wilna Wind van NPCF vindt dat het debat "maar ten dele over de juiste thema's gaat". "We willen een solidair zorgstelsel houden, dus praten over geld en hoe je kosten beheerst moet beslist. Maar het moet natuurlijk ook over kwaliteit en toegankelijkheid voor iedereen gaan. En over de rol van de zorgverzekeraars en patiënten."

"Nu is het bijna zo dat zorgverzekeraars de nieuwe dominee worden die wel weten wat goed voor ons is. Dat kan niet de bedoeling zijn. Patiënten moeten mee aan de knoppen zitten."

Marktwerking

"Dat hele debat over afschaffing van de marktwerking zoals sommige partijen willen is onzin", zegt De Vries. "We hebben geen marktwerking. Alles wordt volledig betaald met publiek geld. Het enige is dat we concurrentie ingevoerd hebben tussen zorgaanbieders."

Meijerink denkt er anders over, maar komt dezelfde conclusie. "Het debat over marktwerking is zinloos. Tegenstanders hebben geen serieus alternatief. Terug naar een systeem van budgettering gaat niet werken. Dat is al gebleken toen we zo'n systeem hadden."

Wilna Wind vindt dat de marktwerking moet blijven, maar dat binnen het systeem het nodige te verbeteren valt. "Wat mij betreft moet de discussie gaan over betere zorg voor mensen", zegt ze.

Verkeerde prikkel

De Vries, Meijerink en Wind zijn het er roerend over eens dat de perverse prikkels uit het systeem gehaald moeten worden. "We moeten niet betalen voor productie zoals we dat nu doen, maar voor kwaliteit", zegt Wind.

"Artsen verdienen nu meer als ze meer doen", stelt De Vries. "We moeten gaan betalen op grond van de kwaliteit van hun werk." Meijerink: "Als we erin slagen om te belonen op basis van kwaliteit, dan stimuleren we de juiste vorm van marktwerking, concurrentie op kwaliteit."

Wilna Wind is optimistisch: "Volgens mij is het niet zo moeilijk om die prikkel eruit te halen. Iedereen is het er intussen over eens dat het moet gebeuren. Hoe je de financiering van de zorg praktisch dan wel moet organiseren, is een stuk ingewikkelder. Maar dat is geen reden om de verkeerde prikkels er niet meteen uit te halen. Ik denk dat er na de verkiezingen snel een middencoalitie komt die daarvoor gaat zorgen."

Laurent de Vries is er minder zeker van dat het goed komt. "Als in de komende periode die financiering niet beter geregeld wordt, dan blijven de zorguitgaven gewoon jaarlijks vier of vijf procent groeien. En dan gaan de eigen betalingen van de mensen gewoon een keer of vier over de kop."