'Hond voor veteraan met trauma'

Door verslaggever Hanneke de Jonge

Teddy en John zijn onafscheidelijk. Waar John is, is Teddy ook. Het gaat een stuk beter met John sinds Teddy er is. John, 51 jaar, is veteraan en heeft PTSS, een posttraumatische stressstoornis. En Teddy, een grote langharige labradoodle, een kruising tussen een labrador en poedel, haalt hem nu uit zijn isolement. Teddy is de eerste hond in Nederland die speciaal getraind is om een veteraan met PTSS bij te staan. Die training kreeg hij van de Stichting Hulphond, in het Brabantse Herpen. Daar hebben ze ruime ervaring met het trainen van honden voor mensen met beperkingen. Maar deze doelgroep, veteranen met PTSS, is ook daar nieuw. Ze namen contact op met collega's uit de Verenigde Staten, waar ze jarenlange ervaring hebben met veteranenhonden. Hondentrainster Monique Egbers nam Teddy onder handen. Belangrijk is dat de hond stresssignalen herkent, zegt ze. Teddy kan dat. Een van de symptomen van PTSS zijn nachtmerries, in de vorm van herbelevingen. Teddy weet wanneer zijn baasje een nachtmerrie krijgt, hij voelt dat aan. Hij is getraind op de wisseling van lichaamstaal. Voordat John in een herbeleving terecht komt, heeft Teddy hem al wakker gemaakt. "Hij legt een poot op mijn borst, hij trekt mij uit bed", zegt John.Nachtrust"Ik heb sinds mijn uitzendingen een korte nachtrust. Vroeger zat ik de hele nacht in m'n eentje op de bank, de klok rond te kijken totdat mijn vrouw of kinderen wakker werden. Maar nu zit Teddy naast me, ik ben niet meer alleen en al mijn aandacht is voor hem". De vrouw van John, Angeniska, ziet een verschil van dag en nacht bij haar man. Zijn medicatie is gehalveerd, hij is een stuk rustiger. Doordat hij beter slaapt, heeft hij meer energie. "Vroeger moest ik overal mee naar toe, dan zocht hij steun bij mij, en nu zoekt hij die steun vooral bij Teddy. En dat geeft een stuk rust, ook voor mij." Een post traumatische stressstoornis kan zich jaren na de uitzending openbaren. De stoornis komt bij één op de twintig veteranen voor. In Nederland hebben zo'n 7000 veteranen PTSS. John diende begin jaren 80 in Libanon. Een opeenstapeling van gebeurtenissen toen en de jaren erna zorgden ervoor dat hij PTSS ontwikkelde. Bij John uit zich dat vooral in herbelevingen. "Dan gaat hij zweten, slaat hij met zijn knokkels tegen de muur. Hij klampt zich aan me vast, zijn lichaam wordt zwaar, zijn ogen veranderen. Hij roept: bukken, bukken, ze schieten". Angeniska maakte het soms wel drie keer per week mee met haar man. "Het duurt een hele poos voordat hij er weer uit is, en de volgende dag is hij gebroken". PaniekEen ander symptoom van PTSS zijn angst en paniekaanvallen. Vooral op plaatsen waar veel mensen bijeen zijn, bijvoorbeeld een winkelcentrum, kan de angst toeslaan. De hulphond merkt aan zijn baasje dat hij in paniek dreigt te raken. Voordat het misgaat, trekt de hond de veteraan uit de drukte weg. John meed lange tijd mensenmassa's. Maar met Teddy durft hij het weer aan. Hij ging in juni naar de Veteranendag in Den Haag (met 85.000 bezoekers!) en onlangs naar een pretpark met zijn gezin. "We wisten niet wat we meemaakten", zegt Angeneska, "dat hadden we zonder Teddy nooit voor elkaar gekregen". Inmiddels worden nog zeven andere honden opgeleid voor veteranen met PTSS. Die zijn bijna klaar, en wonen al bij de gezinnen. Ook daar zijn de verschillen al duidelijk merkbaar. Stichting Veteranen Noord-Nederland is opgetogen over de positieve resultaten. Ria Janssen is van de Stichting Veteranen Noord Nederland en begeleidt veteranen met PTSS. Zij wenst al haar cliënten een hulphond toe. "De hond gaat als een soort tweede persoon naast de baas staan, en dat geeft de veteranen die door hun PTSS niet veel meer kunnen, toch weer veel zelfvertrouwen." Zo'n zeventig procent van de veteranen met PTSS zou gebaat zijn bij zo'n hond, denkt ze. Bij Stichting Hulphond Nederland staan ze welwillend tegenover het opleiden van meer veteranenhonden. "Maar", zegt directeur Eric Bouwer, "We zijn een non-profit organisatie, het opleiden kost zo'n 7 tot tienduizend euro per hond. We willen graag met het Ministerie van Defensie om de tafel om te kijken of zij wat over hebben voor de opleiding."