Meer macht naar Europa?

Op de Europese top in Brussel staat het tienjarenplan van de president van de Europese Raad, Herman van Rompuy, centraal. Het stuk schetst een toekomstvisie van de Europese Unie. De belangrijkste punten op een rij:

Begrotingsunie

Van Rompuy pleit voor een sterker Europees begrotingstoezicht. Daarbij moeten landen die het toegestane begrotingstekort (drie procent) of de toegestane staatsschuld (60 procent) overschrijden, toestemming vragen aan de regeringsleiders van Europa.

Dat betekent dat landen voor een deel van hun begroting hun soevereiniteit opgeven. Volgens correspondent Chris Ostendorf ligt dat gevoelig. "Je komt aan het favoriete speeltje van politici. Met het begrotingsbeleid kunnen ze verkiezingen winnen."

Als voorbeeld noemt hij de hypotheekrenteaftrek. "Als de Nederlandse regering de hypotheekrenteaftrek niet wil afschaffen en de staatsschuld loopt daardoor op, dan kun je daar als land nu nog vrijblijvend over discussiëren met Brussel en het advies naast je neerleggen. Maar in de toekomst kan Brussel daar, als het aan Van Rompuy ligt, een stokje voor steken."

Toch is het volgens Ostendorf niet zo dat nationale overheden totaal geen macht meer hebben. "Alleen als je meer wilt lenen dan toegestaan, moet je toestemming vragen."

De gezamenlijke begrotingsafspraken moeten, volgens van Rompuy, op den duur ook leiden tot Eurobonds: gezamenlijk uitgegeven staatsobligaties.

Bankenunie

Een belangrijk probleem vormen de wankele banken, waarbij andere eurolanden moeten bijspringen om ze te redden. Een Bankenunie moet daarvoor een oplossing bieden.

Belangrijk onderdeel is het zogenoemde depositogarantiestelsel. Dat garandeert dat spaarders een deel van hun spaargeld terugkrijgen als hun bank omvalt. Tot nu toe zijn die garanties nationaal georganiseerd. In de toekomst moet Europa dat dus doen.

Daarnaast zou er een Europese toezichthouder moeten komen voor de banken. Ook zouden banken voor elkaar garant moeten staan. Als een belangrijke bank omvalt, dan vangen andere banken dat op.

Duitsland en Nederland zijn vooralsnog tegen een Bankenunie. Zij willen eerst weten hoe banken in andere eurolanden ervoor staan, voor ze met geld over de brug komen. Minister van Financiën Jan Kees de Jager: "Op dit moment worden banken in Nederland strenger behandeld dan banken in zuidelijke landen. Dus moet eerst het bankentoezicht worden geregeld en dan pas kun je verder met de Bankenunie".

Economische unie

Volgens Van Rompuy moet de Europese interne markt uitgebreid en geperfectioneerd worden zodat er meer economische groei en werkgelegenheid ontstaat. Van Rompuy pleit in zijn stuk voor een "duurzaam en sociaal economisch beleid", zonder dat Europa daarmee haar concurrentiekracht op de internationale markt verliest. Ook daarvoor is volgens hem meer Europese sturing en coördinatie vereist.

Politieke unie

Volgens Van Rompuy moet er niet alleen op financieel-economisch gebied, maar ook op politiek niveau meer macht naar Europa. Op lange termijn zou dat bijvoorbeeld kunnen leiden tot het benoemen van een Europese minister van Financiën. Op die manier zou de besluitvaardigheid van Brussel worden vergroot. Ook pleit hij voor een raad van Europarlementariërs samen met nationale parlementariërs, voor meer democratische controle.

De bedoeling van het stuk van Van Rompuy is niet dat regeringsleiders er de komende dagen concrete beslissingen over nemen. Wel wil Van Rompuy graag een discussie over de richting waarin Europa zich de komende jaren gaat ontwikkelen. Omdat de meningen over het stuk binnen Europa flink verschillen, zal er nog menig Europese vergadering aan besteed worden.